Foto: Alliance
Kritičar Kremlja Kara-Murza osuđen je na 25 godina zatvora. To je najviša kazna izrečena nekom ruskom opozicionaru i ona veoma dobro pokazuje koliko je teška situacija u kojoj djeluju opozicioni političari u Rusiji.
Kritičar Kremlja Vladimir Kara-Murza osuđen je na 25 godina zatvora zbog navodne „veleizdaje“ i „širenja lažnih informacija“ o ruskoj vojsci. To je najduža zatvorska kazna koja je izrečena nekom kritičaru vlade u Rusiji. Presuda je „apsolutno neprimjerena“, kaže za DW advokat Vadim Prohorov.
Istoričar i bivši novinar Kara-Murza već je dugo omražen od strane Putinovog režima. On je tako 2015, kao i 2017. kolabirao sa simptomima trovanja. Sada boluje od nervne bolesti koju su, prema riječima njegovog advokata, izazvala dva pokušaja trovanja. Njegove pristalice govore o napadima na njega, dok Kremlj negira bilo kakvu umiješanost.
„U suštini – smrtna kazna”
„Zbog loših uslova u istražnim zatvorima na sjeverozapadu Moskve, bolest se pogoršala. S obzirom na njegovo zdravstveno stanje, jasno je da je ovo u suštini smrtna kazna“, objašnjava Prohorov. „Čak bi i kazna od dvije do tri godine u zatvoru maksimalne bezbjednosti mogla da bude fatalna za njega, s obzirom na trenutno zdravstveno stanje.
Kara-Murza je uhapšen u aprilu 2022. godine, nakon što je oštro kritikovao rusku invaziju na Ukrajinu. U intervjuu za američku televiziju CNN, akciju Rusije opisao je kao agresiju, a rusku državnu vlast kao ubilački režim.
Aleksej Navaljni, foto: Alexander Zemlianichenko/AP/picture alliance
Aleksej Navaljni – u zatvoru nakon napada
Pored Kara-Murze i drugi opozicionari su ranije morali u zatvor – ili su, kako se sumnja, otrovani. Jedan od najpoznatijih kritičara Kremlja je 46-godišnji Aleksej Navaljni. Taj opozicionar i aktivista preživio je napad neurotoksinom Novičok 2020. godine. Od tog napada se oporavljao u Njemačkoj, a 2021. se vratio u Moskvu. Uhapšen je na aerodromu i nedugo zatim osuđen na nekoliko godina kaznenog logora, zbog navodne prevare.
U tim ruskim logorima uslovi su veoma teški. Prema riječima njegovog advokata Vadima Kobseva, zdravlje kritičara Kremlja se od sredine aprila stalno pogoršava. On ne isključuje mogućnost da će se ciljano raditi na pogoršanju njegovog zdravstvenog stanja. Kobsev sada zahtijeva toksikološko i radiološko ispitivanje svog klijenta. Sam Navaljni za napad optužuje ruskog predsjednika Vladimira Putina, dok Kremlj te optužbe odbacuje.
Jevgenij Rojzman – „strani agent”
Opozicionar i bivši gradonačelnik Jekaterinburga, Jevgenij Rojzman, važi za jednog od posljednjih poznatih Putinovih kritičara koji je na slobodi: Ministarstvo pravde ga je u novembru označilo kao takozvanog stranog agenta, navodi agencija Interfaks.
Sredinom marta osuđen je na 14 dana zatvora zbog navodnog širenja ekstremističke simbolike. Rojzman je, kako se navodi, na ruskoj društvenoj mreži VKontakte (vk.com) podijelio snimak presude kritičaru Kremlja Alekseju Navaljnom na kojem se nalazi amblem njegovog Fonda za borbu protiv korupcije (FBK). Taj fond se u Rusiji smatra ekstremističkim. Rojzman negira optužbe. Protiv njega se trenutno vodi još jedan postupak.
Ilja Jašin – kritika i poslije hapšenja
Jašin je takođe jedan od posljednjih preostalih glasnih kritičara u Rusiji. Ni hapšenje ga nije spriječilo da oštro kritikuje vlasti i osudi vojnu intervenciju u Ukrajini. Rođen je u Moskvi, saborac je Navaljnog, a bio je blizak i opozicionom političaru Borisu Njemcovu, koji je ubijen u blizini Kremlja 2015. godine.
U decembru prošle godine Jašin je osuđen na osam i po godina logora. Prema presudi, omalovažavao je ruske oružane snage. Uhapšen je u junu nakon što je na Jutjub postavio video u kojem osuđuje ubistvo civila u Buči u Ukrajini. Moskva negira da je odgovorna za napade u ukrajinskom gradu u blizini Kijeva.
Pjotr Verzilov – otrovan zbog istraživanja?
Još jedan primjer je Pjotr Verzilov. Taj izdavač onlajn magazina „Mediazona“ i član pank grupe „Pusi Rajot”, iznenada se u jesen 2018. osjetio veoma loše. Njemački ljekari iz berlinske klinike „Šarite” mogli su samo da utvrde da je bio otrovan, ali ne i to kojom supstancom.
Verzilov je njemačkim medijima rekao da pretpostavlja da iza trovanja stoji ruska tajna služba ili vojna obavještajna služba GRU. On dovodi u vezu trovanje sa svojim istragama o ubistvima tri ruska novinara.
Sjećanje na Borisa Njemcova, foto: Sergey Satanovskiy/DW
Boris Njemcov – ubijen na ulici
Boris Njemcov je bio inspiracija za Kara-Murzu. Upoznali su se tokom intervjua 1999. godine, a godinu dana kasnije Kara-Murza je postao njegov savjetnik. Kritičar Kremlja i bivši potpredsjednik vlade ubijen je 2015. godine kada se vraćao kući preko jednog moskovskog mosta u blizini Kremlja.
Za ubistvo Njemcova osuđena su petorica Čečena, ali nalogodavci nikada nisu pronađeni. I u tom slučaju Kremlj negira bilo kakvu umiješanost. Harizmatični govornik Njemcov, kritikovao je Putinovu aneksiju Krima 2014. i redovno je učestvovao na protestima opozicije.
Ana Politkovskaja – smrt u liftu
Ubijena je i Ana Politkovskaja, rusko-američka novinarka lista „Novaja Gazeta” – 7. oktobra 2006. godine u liftu zgrade u kojoj je živjela. Ni taj zločin do danas nije u potpunosti rasvijetljen.
Politkovskaja je izvještavala o ratu u Čečenijii i više puta je kritikovala rusku vladu. Tri godine pre smrti je otrovana kada je 2. septembra 2004. letjela iz Moskve u Beslan, kako bi izvještavala o uzimanja talaca u lokalnoj školi od strane terorista.
Autor: Stephanie Höppner/ DW