Foto: Unsplash
Ljeta na Starom kontinentu bi mogla da postanu mnogo duža, pokazuje nova studija.
Evropska ljeta postaju sve duža i toplija. Međutim, postoji „velika neizvijesnost“ oko toga kako ili zašto se to tačno dešava, kaže dr Selija Martin-Puertas, vodeća istraživačica sa Odeljenja za geografiju na Rojal Holoveju.
Novo istraživanje otkriva da današnji toplotni obrasci oponašaju one od prije 6.000 godina i mogli bi biti znak još toplijih dana koji dolaze.
Blato
Za studiju, koja je objavljena u časopisu Nature Communications, Martin-Puertas i njen tim fokusirali su se na važan zapis klimatske istorije: blato. Sedimenti pronađeni na dnu evropskih jezera daju pregled kako su se godišnja doba mijenjala tokom proteklih 10.000 godina.
Procijenili su „gradijent temperature geografske širine“, ili temperaturnu razliku između Arktika i ekvatora. Ovaj gradijent je ono što usmjerava vrijeme u Evropi, pokrećući vjetrove sa Atlantskog okeana na kontinent.
I kako se Arktik zagrijava, temperaturna razlika između Arktika i ekvatora se smanjuje. Kao rezultat toga, vazdušne struje se usporavaju, čime se intenziviraju i produžavaju ljetnji vremenski obrasci poput toplotnih talasa. Sama ljetnja sezona bi takođe trajala duže.
Prema studiji, za svaki pad temperaturnog gradijenta geografske širine od 1 stepen Celzijusa, ljetnja sezona bi se produžila za oko šest dana. To bi moglo da se zbroji do 42 dodatna ljetnja dana do 2100. godine ako se zagrijavanje nastavi sadašnjom brzinom. Međutim, s trenutnim trendom zagrijavanja Arktika, Evropa bi mogla da vidi osam mjeseci ljetnjeg vremena do kraja vijeka.
Ovo odražava uslove u Evropi prije oko 6.000 godina, kada je topla sezona trajala skoro 200 dana.
Foto: Unsplash
Zašto sada?
Iako je temperaturni gradijent oduvijek postojao, emisije gasova staklene bašte ubrzavaju zagrijavanje Arktika. Područje se trenutno zagrijava i do četiri puta brže od globalnog prosjeka.
„Naši nalazi pokazuju da ovo nije samo savremeni fenomen; to je ponavljajuća karakteristika Zemljinog klimatskog sistema“, rekla je dr Laura Bojal, autorka studije i bivša istraživačica na Odjeljenju za geografiju na Rojal Holoveju. „Ali ono što je sada drugačije jeste brzina, uzrok i intenzitet promjena.“
Ta brzina promjena ima duboke posljedice na ekosisteme, poljoprivredu, vodne resurse i javno zdravlje.
Autori takođe napominju da drugi faktori doprinose promjenljivim ljetnjim obrascima, kao što su pozitivne i negativne povratne sprege izazvane ljudskim djelovanjem.
Kako se Evropa zagrijala posljednjih godina?
Evropa je kontinent koji se najbrže zagrijava na svijetu. Gradovi su posebno teško pogođeni globalnim zagrijavanjem zahvaljujući efektu urbanih toplotnih ostrva, gdje toplotu zadržavaju zgrade, a apsorbuju je asfalt i beton.
Analiza koju je ovog ljeta objavila organizacija „Climate Resilience for All“ obuhvatila je podatke o temperaturi iz 85 gradova širom svijeta, u periodu od 2019. do 2023. godine. Otkrili su da se „sezone toplote“ više ne dešavaju samo tokom ljetnjih mjeseci.
Atina u Grčkoj je imala posebno dugu sezonu vrućina. Visoke temperature su trajale od sredine maja do početka oktobra. Tirana, Albanija, takođe je zabilježila 143 dana ekstremnih vrućina. Lisabon, Portugal i Madrid, Španija, imali su duge sezone vrućina od 136, odnosno 119 dana.
Prethodna istraživanja su takođe pokazala da su prošle godine klimatske promjene izazvane ljudskim djelovanjem dodale u prosjeku mjesec dana ekstremnih vrućina za oko polovinu svjetske populacije.
euronews./Impuls