Foto: Roy Wikleman
Sadnja većeg broja stabala u gradovima mogla bi smanjiti smrtnost zbog toplotnih talasa za više od trećine, pokazuju nova istraživanja.
Drveće u gradovima nije samo „lijepa stvar“; ono ima ogroman uticaj na javno zdravlje tako što nas hladi.
Nova studija je izračunala da bi povećanje vegetacije u urbanim područjima za 30 procenata moglo spriječiti više od jedne trećine svih smrtnih slučajeva povezanih sa vrućinom na svijetu između 2000. i 2019. godine.
Ukupno je 1,16 miliona života moglo biti spašeno sa više zelenila tokom ovog 20-godišnjeg perioda. Iako su zdravstvene koristi zelenih površina dobro poznate, studija modeliranja istraživača sa Univerziteta Monaš u Melburnu je prva koja procenjuje i efekat hlađenja zelenila na dnevne temperature i njegov modifikujući efekat na odnos između vrućine i mortaliteta.
“Ovo nam daje sveobuhvatniju procjenu njegovih koristi u ublažavanju smrtnosti povezane sa toplotom“, kaže vođa studije, profesor Juming Guo.
„Ovi nalazi ukazuju da bi očuvanje i širenje zelenila mogle biti potencijalne strategije za snižavanje temperature i ublažavanje uticaja izlaganja toploti na zdravlje.“
Kako gradsko drveće spasava živote?
Između 2000. i 2019. godine, visoke temperature su bile povezane sa pola miliona smrtnih slučajeva godišnje, što čini 0,91% svih smrtnih slučajeva na svijetu.
Prema riječima profesora Gua, „u najekstremnijim scenarijima globalnog zagrijavanja“, procjene smrtnih slučajeva povezanih sa toplotom predviđaju se da će se kretati od 2,5% svih smrtnih slučajeva u Sjevernoj Evropi do 16,7% u Jugoistočnoj Aziji u 2090-im.
Zaustavljanje emisija koje zagrijavaju Zemlju na samom izvoru je najefikasniji način za smanjenje smrtnih slučajeva povezanih sa toplotom. Ali kako povećana zelena površina može pomoći i u zaštiti ljudi?
Veći raspored trava, drveća i drugih biljaka u gustim urbanim područjima ima efekat hlađenja. Takva vegetacija hladi površine, odbija zračenje sunca i povećava „evapotranspiraciju“ – isparavanje sa zemlje i biljaka – što podstiče konvekciju vazduha.
Ovo hladi temperaturu okoline, što dovodi do smanjenja broja ljudi izloženih ekstremnoj toploti.
Profesor Guo kaže da postoje i novi dokazi da zelena površina može da izmjeni rizike od smrtnosti povezane sa toplotom, potencijalno zbog poboljšanja mentalnog zdravlja, povećanja društvenog angažovanja i vježbanja, kao i smanjenja zagađenja vazduha.
Prosječni evropski grad ima samo 15 posto urbanog drveća. Kada bi se postotak povećao za 30 posto, smanjile bi se ljetne temperature za 0,4 stepena, rezultati su analiza Instituta za globalno zdravlje u Barseloni. Istraživači su analizirali preuranjenu smrtnost u evropskim gradovima tokom 2015. godine.
Visoke temperature uzrokovale su 6700 preuranjenih smrti u tim gradovima tokom te godine. Prema evropskoj analizi, njih 2644, odnosno 39,4 posto, moglo se spriječiti povećanjem pokrivenosti drvećem na 30 posto. Dakle, ako bi posadili samo 30 posto više drveća u gradovima, mogli bi spasiti živote.
“Ovo postaje sve hitnije jer Evropa doživljava sve ekstremnije vremenske uslove uzrokovane klimatskim promjenama. Već znamo da su visoke temperature u urbanim sredinama povezane s negativnim zdravstvenim ishodima, poput kardiorespiratornog zatajenja, prijema u bolnicu i preuranjene smrti”, poručila je glavna autorica analize Tamara Iungman.
Foto:Impuls
Kad je riječ o smrtnosti uzrokovanoj vrućinom, neki su gradovi mnogo opasniji od drugih. Gradovi južne i istočne Europe, gdje su temperature više, a pokrivenost drvećem obično manja, zabilježili su veći broj smrtnih slučajeva koji su se mogli spriječiti.
Za ilustraciju, Cluj-Napoca u Rumuniji zabilježila je najveći broj preuranjenih smrtnih slučajeva zbog vrućina, s 32 smrtna slučaja na 100.000 ljudi. Grad ima samo 7 posto pokrivenosti drvećem.
Studija Univerziteta Monaš u Melburnu je otkrila da bi povećanje nivoa vegetacije za 10%, 20% i 30% smanjilo prosječne dnevne temperature za 0,08°C, 0,14°C i 0,19°C, respektivno.
Zauzvrat, to je moglo spriječiti 0,86, 1,02 i 1,16 miliona smrtnih slučajeva, što predstavlja 27,2%, 32,2% i 36,7% svih smrtnih slučajeva povezanih sa toplotom od 2000. do 2019. godine.
Prema modelu, pozitivan efekat više zelenila zavisio je od niza faktora, uključujući tip klime i socioekonomski i demografski sastav određenog grada.