Foto: Park je naš
Zelenilo i drveće u gradovima ne donose samo ljepotu i mir, oni imaju i moć da hlade, štite i spašavaju živote za vrijeme toplotnih talasa. Iako taj efekat svi osjećamo kada se sklonimo u hlad tokom vrelih ljetnjih dana, nije bilo jasno koliko on zaista znači po ljudsko zdravlje.
Sve do sada.
Studija sa Univerziteta Monaš iz Melburna, prema navodima samih autora, prva je izračunala koliko bi povećanje zelenila moglo da smanji broj smrti izazvanih toplotom u urbanim sredinama – i to na globalnom nivou, između 2000. i 2019. godine.
Da su gradovi bili za 30% zeleniji, tokom dvije posmatrane decenije, sačuvalo bi se čak 1,16 miliona života uz smanjenje temperature za, u prosjeku, 0,19 °C, navode naučnici.
U početnom scenariju, oko 3,2 miliona smrtnih slučajeva, od 2000. do 2019, pripisuje se izloženosti toploti. Drugim riječima, zahvaljujući zelenilu, spriječilo bi se preko jedne trećine svih smrti uslijed vrućina.
Čak i manji stepen ozelenjavanja pozitivno bi se odrazio na javno zdravlje: sa 10% više vegetacije, moglo bi da se izbjegne 860.000 smrtnih slučajeva, dok bi 20% više zelenila spasilo 1,02 miliona života.
Ovaj rad objavljen je krajem aprila u prestižnom naučnom časopisu The Lancet Planetary Health. Projekcije se temelje na podacima o smrtnosti i temperaturama sa čak 830 lokacija iz 53 zemlje koji su potom ekstrapolirani na svaki veliki urbani centar, njih preko 11 hiljada. Za mjerenje pokrivenosti zelenilom korišćen je poseban indeks vegetacije EVI, zasnovan na satelitskim snimcima, prenosi klima101.
Kako se objašnjava u istraživanju, porast indeksa vegetacije ima efekat hlađenja i značajno smanjuje rizik od umiranja od toplote.
Površine pod travom, drvećem i drugim biljkama u gusto naseljenim urbanim sredinama ne samo da nam pružaju privremeno zeleno utočište od vrućina, već pomažu u rashlađivanju okoline kroz isparavanje. Samim tim, broj ljudi na udaru ekstremne toplote biva manji, a životni uslovi se drastično poboljšavaju.
Pozitivni uticaj zelenila primjećuje se širom planete, a posebno na nekoliko žarišta, uključujući južnu i istočnu Aziju, kao i jug i istok Evrope.
U dodatku studije možemo vidjeti i konkretne brojke: od 2000. do 2019, povećanje zelenila u Beogradu smanjilo bi broj smrtnih slučajeva zbog vrućina za najmanje 3.983, a najviše 5.567 u slučaju da se vegetacija proširila za 30%.
Smanjenje emisija i energetska tranzicija ostaju najvažniji koraci u borbi protiv klimatskih promjena. Ipak, ne smijemo zaboraviti ni zelenilo koje se takođe pokazalo kao neizostavan saveznik u zaštiti javnog zdravlja i spašavanju života tokom sve učestalijih toplotnih talasa.