Foto: Centar za životnu sredinu
Na dan Dan planete Zemlje, 22. april, Centar za životnu sredinu simbolično je objavio da je naša planeta odnedavno zvanično bogatija za jednu novu vrstu koja nosi ime po Neretvi, rijeci na kojoj je i pronađena: Baeoura neretvaensis.
Naime, tokom Sedmice nauke, odnosno istraživanja gornjeg toka Neretve, u kojem je 2022. godine učestvovalo preko 50 naučnika, otkriveno je preko 1300 vrsta. Među njima je osam novih vrsta za nauku, a do sada je potvrđena prva – Baeoura neretvaensis, dok se za ostalih sedam još čeka zvanična potvrda. Novootkrivena vrsta je insekt iz reda dvokrilaca (Diptera), navodi se u saopštenju.
„To je vrsta koja dolazi u vrlo čistim i netaknutim područjima rijeke Neretve i na još nekim lokalitetima šireg zapadnog Balkana. Rod Baeoura se smatra rijetkim na Zapadnom Palearktiku, s distribucijom uglavnom ograničenom na mediteransku regiju. Svaka vrsta ima važnu ulogu u ekosustavu u kojem dolazi, pa čak i ako još mi ne znamo koja je ta uloga, ali za dobro i pravilno funkcioniranje slatkovodnih ekosustava važno je očuvati njihovu bioraznolikost”, istakla je Marija Ivković, profesorica na Odsjeku za biologiju Univerziteta u Zagrebu koja je bila dio tima naučnika koji su ovu vrstu otkrili.
Sedmicu nauke je organizovao Centar za životnu sredinu u partnerstvu sa međunarodnim organizacijama Riverwatch i Euronatur, a tokom nje su otkrivene 24 nove vrste za Bosnu i Hercegovinu, te je utvrđena, između ostalog, izuzetna čistoća vode, koja se svrstava u I kategoriju kvaliteta. Cilj istraživanja je buduća zaštita ovog područja.
„Buduće zaštićeno stanište „Neretva“ nalazi se u jugoistočnom dijelu Republike Srpske, na području opština Kalinovik i Gacko, odnosno u gornjem slivnom području rijeke Neretve čiju vrijednost potvrđuje i otkriće nove vrste. Od Vlade RS očekujemo da će, uzimajući u obzir sve navedene činjenice, proglasiti Zaštićeno stanište “Neretva” koje će ujedno biti i površinski najveće zaštićeno područje u RS. Svakako nastavljamo sa našim istraživanjem, pa ćemo i ove godine organizovati još jednu Sedmicu nauke na Neretvi koja će se održati od 30. maja do 7. juna”, istakao je Vladimir Topić, koordinator Sedmice nauke na Neretvi ispred Centra za životnu sredinu.
Centar za životnu sredinu je kroz 24 godine rada organizovao brojna naučna istraživanja, koja su uglavnom bila vezana za rijeke, Sanu, Savu, Sutjesku, Hrčavku, Neretvu i njene pritoke Bunu, Bunicu, Bregavu i Trebižat, ali i šumska područja, kao što je Kozara.
“Kroz istraživanja tvrdokrilaca u sklopu Nacionalnog parka Kozara 2018. godine ekspertica Iva Miljević je otkrila 44 nove vrste za ovo područje. U Nacionalnom parku Sutjeska su mikolozi Nedim Jukić i Nihad Omerović pronašli gljivu Peziza polarispinosa, koja je tada prvi put zabilježena na teritoriji BiH. Vrsta Petrorhagia dubia, nađena od strane eksperta Đorđija Milanovića na rijeci Bregavi kroz istraživanja koja smo provodili tokom 2020. godine, je prvi nalaz za floru BiH. Mnogo je ovakvih primjera gdje se naučna istraživanja organizuju od strane civilnog sektora i daju nevjerovatne rezultate, bitne za nauku i očuvanje vrsta i njihovih staništa”, istakla Nataša Crnković, koordinatorica programa Biodiverzitet i zaštićena područja u Centru za životnu sredinu.
Živi svijet, flora, fauna i fungia planete Zemlje čine našu planetu živom. Zato čuvajmo svaku vrstu, i novu i staru, čuvajmo i zaštitimo planetu svaki dan, a ne samo danas, poručuju iz CZZS.