Foto: Impuls/Avaz, Milan Kovač, načelnik Opštine Šipovo
Dok za većinu drvoprerađivača u šumom bogatoj opštini Šipovo nema dovoljno trupaca za obradu, a građani muku muče s nabavkom ogrevnog drveta, preduzeća iza kojih stoji načelnik te opštine i za preduzeća povezana s načelnikom te opštine, “zime nema”.
Piše: Miljan Kovač
Iz šuma kojima gazduje šumsko gazdinstvo “Gorica”, firmama “FAŠ” i “DIŠ”, tvrde u udruženju drvoprerađivača, u ovoj godini je dodijeljeno više od 50 % trupaca, iako su u prethodnom periodu bili najveći dužnici za isporučene drvne sortimente.
To i nije iznanađujuće, kada se zna da je vlasnik “DIŠ-a” (Drvna industrija Šipovo) Milan Kovač, prvi čovjek te opštine, dok je njegov sestrić Simo Zečević, bar formalno, osnivač “Fabrike ambalaže Šipovo” (FAŠ).
Osim što je načelnik opštine, Kovač je poznat i kao vrlo uticajan funkcioner vladajućeg SNSD-a, u bliskim odnosima s predsjednikom te partije Miloradom Dodikom.
Zahvaljujući jakim ličnim i političkim vezama, za “FAŠ” je u JP “Šume Republike Srpske” obezbijeđen i status “strateškog preduzeća”, iako za to, kako tvrde u udruženju drvoprerađivača “Vitorog”, ne ispunjava zakonom propisane uslove.
Ovakav status “strateškom preduzeću” omogućuje prednost nad drugim drvoprerađivačima u dobijanju drvnih sortimenata, neophodnih za poslovanje.
Štaviše, ovom preduzeću su oproštene i kamate na stotine hiljada maraka duga šumskom gazdinstvu.
Zbog navedenog su drvoprerađivači, okupljeni u pomenutom udruženju, još 13. maja ove godine Okružnom javnom tužilaštvu u Banjaluci i Republičkom tužilaštvu RS podnijeli krivične prijave protiv rukovodstva JP “Šume Republike Srpske”.
Pola godine od tada ni iz jednog od dva tužilaštva nisu dobili čak ni povratnu informaciju.
A tužilaštvo, ćuti i gleda…
Slaven Gojković, direktor, Redenko Laketić, izvršni direktor JP “Šume Republike Srpske” te članovi komisije ovog javnog preduzeća za bodovanje i utvrđivanje strateških preduzeće, prijavljeni su “zbog postojanja osnova sumnje”, da su počinili više krivičnih djela.
Oni se, između ostalog, sumnjiče da su počinili krivično djelo tako što su – “privrednom društvu “FAŠ” d.o.o. Šipovo dali status strateškog preduzeća, suprotno pravilniku Ministarstva poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede, a isto se ne nalazi na listi finalnih i polufinalnih preduzeća Ministarstva privrede i preduzetništva niti je fakturama moglo dokazati da vrši finalnu proizvodnju, kada je isto ne vrši”.
Navedeni se sumnjiče i da su preduzeću “FAŠ” – “dozvolili nezakonito otpisivanje kamata u 2020. i 2021. godini”, kao i za druga djela kojima je nezakonito favorizovana ova firma, na štetu drugih drvoprerađivača s istog područja.
Krivična prijava podnesena je i protiv Jove Dakića, direktora šumskog gazdinstva “Gorica” iz Šipova.
Dakić se ovom krivičnom prijavom tereti da je otpremao oblovinu firmi “FAŠ” d.o.o i drugima iako isti imaju velika dugovanja prema ovom gazdinstvu. Tereti se i da je “umjesto da aktivira sredstva obezbjeđenja naplate potraživanja”, odnosno firmi “FAŠ” i “DIŠ”, istima nezakonito omogućio otpis kamate na dugovanja. U prijavi se napominje da ovo šumsko gazdinstvo istovremeno zbog obaveze prema državi u 2021. godini plaća kamate od 250 hiljada maraka. Navodi se i da je kamata zbog dugovanja prema Poreskoj upravi, još od 2015. godine, narasla na preko 900 hiljada maraka.
Dakić se sumnjiči da je počinio i druga krivična djela navedena u prijavi, kojima je omogućio dobit firmi “FAŠ”, a nanio štetu gazdinstvu na čijem je čelu.
Politika šumu krči
Raspolaganje šumskim sortimentima na području Šipova, u međuvremenu, nastavlja se po starom.
Kap koja je prelila čašu, dovela je i do političkog raskola u opštinskoj vlasti i lokalnom SNSD-u. Upravo zbog sukoba oko upravljanja drvnim sortimentima, puklo je višegodišnje savezništvo između načelnika Kovača i predsjednika lokalne skupštine Milana Plavšića, koji je na kraju smijenjen s te pozicije.
Plavšić je tako postao jedan od najglasnijih kritičara političke “igre balvanima”.
“Nažalost, tako je. Kada je drvni sortiment dobio veću cijenu na tržištu, tada su se pokvarili odnosi unutar šumskog gazdinstva, pojedinci su osjetili priliku da je iskoriste za lično bogaćenje ne osvrćući se na ljude, koji se dugo godina bave preradom, kao ni na narod koji, evo, mogu slobodno reći, na vrijeme nisu dobili ogrijev koji im treba da se ogriju tokom zime”, kaže Plavšić u izjavi za “Impuls”.
Milan Plavšić, foto Impuls
Ističe da su drvoprerađivači s pravom ogorčeni, jer mnogima je dovedena u pitanje egzistencija. U okolini Šipova gotovo da nema sela koje nema pilanu. Ovdje se može čuti: “Ugasite pilanu, ugasili ste selo”.
Međutim, javna je tajna da su šumska bogatstva u Republici Srpskoj podijeljana po partijskim zonama. Šipovo nikako nije izuzetak, naprotiv, ono je, kažu naši sagovornici, egzaktan primjer stranačke borbe za trupce, koji donose prihode, pojedincima.
Bez političkog “zaleđa”, ovdje je teško i zamisliti rentabilno poslovanje. Kada poslovni i politički odnosi funkcionišu kao sistem spojenih posuda, onda nije neočekivano i da jedni druge opasno uzburkaju.
“Vidite, ljudi su bili prinuđeni da se politički pokušaju zaštititi, nekoliko decenija je rada iza pojedinaca i od toga žive i njihove familije i njihova djeca i logična stvar je da se to zaštiti na sve moguće načine, kako ne bi pogasili svoje pogone…”, objašnjava bivši predsjednik skupštine opštine i vlasnik jedne od lokalnih pilana.
Političare šuma dijeli
Inženjer šumarstva Segej Milanović, koji je u javnosti više puta ukazivao na probleme u šumarstvu na ovom području kaže, da iza svega stoje zamršeni politički odnosi.
“Ovdje u Šipovu, poznato je da šumsko gazdinstvo kontroliše SNSD i u suštini i ti drvoprerađivači kao i sad te dvije-tri firme, koje su pod kontrolom SNSD-eovih ljudi, došli su u sukob zbog raspodjele sortimenata. Simptomatično je da su svi oni na neki način u nekom prijašnjem vremenu radili skupa i da je onda zbog povećanog uticaja moći, povećanog kapaciteta za preradu drveta došlo do nekog sukoba između drvoprerađivača s jedne strane i tih nekoliko moćnika SNSD-a”, kaže Milanović.
Sergej Milanović, foto Impuls
Problem je, kaže isti, i širom Republike Srpske, a u opštini Mrkonjić Grad, u kojoj je on i odbornik, kaže, zatvoreno je preko 50 % kapaciteta za preradu drveta. Razlog je isti: drvnih sortimenata ima samo za povlaštene, čak i one koji dolaze iz drugih opština, a za domaće prerađivače nema. Ko su povlašteni, odlučuje politika. Možda nigdje toliko snažno kao u šumama.
Autor: Impuls