Utorak, 24 Decembra, 2024

Kategorija: Nauka i tehnologija

AI – prevod klinastog pisma

Foto: Bjørn Christian Tørrissen/Wikipedia Multidisciplinarni tim arheologa i računarskih naučnika osmislio je vještačku inteligenciju (AI) koja može da prevodi akadijski jezik gotovo trenutno, otključavajući istorijske zapise sačuvane u 5.000 godina starim tablicama. Akadijski jezik je bio maternji jezik Akadskog carstva, koje je nastalo oko 2.300. godine prije nove ere, zahvaljujući osvajačkim pohodima svog osnivača, Sargona Velikog. Kao govorni jezik, akadijski se s vremenom podijelio na asirski i vavilonski dijalekat prije nego što ga je potpuno zamjenio aramejski početkom prvog milenijuma prije nove ere. Danas je to zaista izumrli jezik, bez potomaka. Kao pisani jezik, međutim, pokazao se trajnijim. Carstvo je usvojilo klinasto...

Studija: Filter od pamuka i kostiju lignje uklanja 99,9% mikroplastike

Foto: Naja Bertolt Jensen/Unsplash Naučnici iz Kine razvili su spužvu napravljenu od pamuka i kostiju lignje koja uklanja oko 99,9% mikroplastike iz uzoraka vode. Ovo otkriće, opisano u istraživanju Univerziteta u Wuhanu, objavljenom u časopisu Science Advances, moglo bi biti revolucionarno rješenje za globalno zagađenje mikroplastikom. Osim visoke učinkovitosti, autori studije ističu da se proizvodnja ovog filtera može jednostavno povećati i smanjiti, što je značajna prednost u odnosu na prethodne sisteme filtracije. Raniji pokušaji često su pokazivali uspjeh u kontrolisanim uslovima, ali nisu mogli biti na široko primijenjeni, prenosi N1. Ako se uspješno implementira u budućim istraživanjima, ovaj filtar mogao bi postati...

Svemir se širi za osam odsto brže od očekivanja

Foto: Pixabay Podaci koje je dvije godine prikupljao svemirski teleskop NASA-e Džejms Veb potvrdili su raniji nalaz Hablovog svemirskog teleskopa da se univerzum širi za oko osam odsto brže, nego što bi se očekivalo na osnovu onoga što astrofizičari znaju o početnim uslovima u svemiru i njegove evolucije od preko milijarde godina, preneo je danas Rojters. Zapažanja teleskopa Džejms Veb, najjačeg svemirskog teleskopa ikada raspoređenenog, čini se da isključuju ideju da su podaci sa njegovog prethodnika, teleskopa Habl, bili na neki način pogrešni zbog grešaka na teleskopu. "Ovo je najveći uzorak podataka Veb teleskopa, njegove prve dvije godine (istraživanja) u svemiru, i...

Umjetna inteligencija značajno će ugroziti prihode autora u sljedećih pet godina

Foto: Screenshot/ YouTube Umjetna inteligencija u protekle je dvije godine unijela velike promjene u različita područja života. No, dio koji bio mogao biti posebno ugrožen su kreativne industrije.  Globalna studija koju je naručila Međunarodna konfederacija društava autora i kompozitora (CISAC), pokazala je kako bi umjetna inteligencija mogla značajno ugroziti prihode zaposlenih u muzičkoj industriji. Prema studiji koju je provela istraživačko-konsultantska agencija PMP Strategy, zaposleni u muzičkom sektoru u iduće četiri godine će zbog generativne umjetne inteligencije (Gen AI) izgubiti gotovo četvrtinu prihoda. Osim u muzičkom, i zaposleni u audiovizuelnom sektoru također će se suočiti s padom prihoda za više od 20 posto, uporedo...

Nakon pola vijeka pronađen novi lijek protiv napada astme

Foto: Freepik Britanski stručnjaci su razvili prvi novi lijek za napade astme koji se pojavio u posljednjih 50 godina, a njegov unos ublažava dio imunog sistema koji previše burno reaguje kod napada astme i teškog plućnog oboljenja hronične opstruktivne bolesti pluća. Benralizumab se već koristi kod najtežih slučajeva, ali najnovije istraživanje ukazuje da može bezbjedno i rutinski da se koristi i prilikom dva miliona napada koji se godišnje dese u Britaniji, prenosi rts.rs. Istraživački tim sa Kraljevskog koledža u Londonu naveo je da lijek mijenja mnogo toga i mogao bi da unese „revoluciju“ u njezi ovih oboljenja. Nisu svi napadi astme i hronične...

AI i obrazovanje – Vrijeme klasike i sajberpanka

Foto: AI foto/Freepik Svijet neprestano prolazi kroz promjene. Za neke su potrebni vijekovi, dok neke stignu u treptaj oka. Vještačkoj inteligenciji (AI – artificial intelligence) bile su potrebne godine da se razvije, naraste toliko brzo i zauzme veliki dio naše stvarnosti. Sve što nastaje i nestaje, utiče na pojedinca i kolektiv, a ono što kolektivu donosi pojedinačna upotreba raznih oblika vještačke inteligencije može da bude višestruko korisno, ali isto tako pogubno. Piše: Milanka Mitrić Vještačka inteligencija ne može sve, ali može mnogo, i to mnogo, daleko veće od onoga što smo prije koju godinu mogli da gledamo u distopijskim i naučnofantastičnim serijama...

Australija uvela zabranu korištenja društvenih mreža za osobe mlađe od 16 godina

Foto: Google Australski parlament donio je zakon koji zabranjuje korištenje društvenih mreža za djecu mlađu od 16 godina, čime se tehnološkim kompanijama šalje jasna poruka da moraju pooštriti sigurnost prije datuma koji još nije postavljen. Senat je odobrio zabranu društvenih mreža u četvrtak navečer, posljednji dan zasjedanja u godini, nakon mjeseci intenzivnih javnih rasprava i ubrzanog parlamentarnog procesa u kojem je zakon predstavljen, raspravljen i usvojen unutar sedmicu dana, prenosi N1. Prema novom zakonu, tehnološke kompanije morat će poduzeti “razumne korake” kako bi spriječile maloljetnike u pristupu društvenim mrežama ili će se suočiti s novčanim kaznama od gotovo 50 miliona australskih dolara. Ovo...

Kako samo jedan atom može promijeniti boju perja papagaja

  Ptice su među najživopisnijim stvorenjim životinjskog carstva. Skoro sve ptice sa jarko crvenim, narandžastim i žutim perjem ili kljunovima imaju grupu pigmenata zvanih karotenoidi koji su zaduženi za nevjerovatno živopisne boje. Životinje ne mogu direktno da proizvode karotenoide, već ih „pribavljaju“ kroz biljke kojima se hrane. Zašto su papagaji izuzetak. Papagaji su razvili potpuno novi način pravljenja šarenih pigmenata, koji se nazivaju fitakolfulvins. Iako su naučnici već neko vrijeme znali za ove različite pigmente, razumijevanje biohemijske i genetske osnove iza toga kako ih ptice koriste da variraju u boji je manje jasno. Dvije nedavne odvojene studije o papagajima i zebama pružile...

Žabe izložene radijaciji u Černobilu ne pokazuju znake ubrzanog starenja ni povećanog stresa

Foto: Robert Zunikoff/ Unsplash

Nivoi zračenja koje su iskusile žabe u Černobilu nisu utjecali na njihovu starost ili brzinu starenja, pokazalo je novo istraživanje.