Franc Klajnhapl, ljekar-hirug dio svoje profesionalne karijere proveo u Banjaluci, gdje ga Drugi svjetski rat zatiče na službi u Državnoj bolnici, a potom i u Domobranskoj bolnici. U januaru 1942. godine priključio se partizanima, u jedinicama NOVJ i partizanskih odreda.
Pripremio: Mišo Vidović
Kraj rata dočekao sa činom pukovnika. Osim Klajnhapla, krajem 1941. i početkom 1942. godine , partizanskim jedinicama priključile su se i njegove kolege ljekari-Danica Perović, Getruda Štern, Ihsan Zukanović. Oni su na slobodnu partizansku teritoriju izašli zahvaljujući pripadnicima banjalučkog NOP-a. Odlazak doktora Franca Klajnhapla u partizane, smatra se jednom od najsmelijih akcija koju su izveli pripadnici NOP-a i partizanskih jedinica. Za njeno provođenje, „transfer“ doktora Klajnhapla bila je zadužena pripadnica NOP-a Hatidža Maslo.
O njenom podvigu i danas se priča u naselju Sitari, odakle se doktor zaputio u partizane. Banjalučanin Sakib Salama, u „Banjalučkim žuborima“, prema priči svoje majke, zapisao kako je Hatidža Maslo izvela ovu akciju.
Noć prije akcije, došla je u svoju kuću i sastala se sa svojim roditeljima, Muharemom i Mandom Mašinović: “Ujuto je niz strmi kaldrmisani put, sa Pržine na cestu sišla mlada žena u zaru pokrivena pečom i uputila se prema Maloj Čaršiji. Na Gradskom mostu je morala podignuti peču i pokazati lice i lične dokumente….Otišla je pravo u bolnicu i zatražila da vidi doktora Klajnhapla. Kada je došla na red rekla je da kod kuće ima bolesnu majku i zatražila kućnu posjetu…Njemački vojni auto je Hatidžu i doktora Klajnhapla odvezao do Sitara i zaustavio se kod kaldrmisanog puta što je vodio na Pržinu. Vozač je istrčao da doktoru i Hatidži otvori vrata, a oni su zatim krenuli strmim putem prema kućama Mašinovića. Niko ih poslije više nije vidio…“Donnerwetter“, uskliknuo je vozač nakon nekoliko sati čekanja, kad je već počelo da smrkava. Shvatio je da se doktor neće vratiti. Nije ni pomišljao da se strmim putem penje na Pržinu i provjerava Mašinovića kuće iza kojih je počinjala šuma,a to je bila partizanska teritorija…“
Nakon što se doktor nije vratio, njemačke vojne patrole pokušale su da utvrde šta se dogodilo sa doktrom. Jedino što su mogli uraditi jeste da se provozaju kroz Sitare sve dok Gornjeg Šehera, ali prema onome što navodi Salama-izgledalo je „kao da su napravli počasni krug, u čast Hatidže Maslo, koja im je ukrala doktora i odvela ga u partizane…”
Ovu priču Sakib Salama napisao je kasnih pedesetih godina i osvojio drugo mjesto na takmičenju učenika sedmih i osmih razreda osnovnih škola banjalučkog sreza. U njegovoj priči kao mjesto radnje pominju se dijelovi Banja Luke-Sitari i Pržina. Pržina je dio Sitara, a ime je nastalo po obližnjem majdanu iz kojeg se vadio sitni kamen-šodor, koji se u Sitarima zvao pržina. Ovuda je prolazio državni put koji je počinjao od Rizvanovića mlinova na Vrbasu, a završavao se duboko u šumi kod Rajnerovog vrela. Prva kuća do šume bila je dom Mande i Muharema Mašinovića, gdje je rođena i odrasla Hatidža Maslo. Kada su komšije išle u posjetu porodic Mašinović, govorili bi da „idu na Pržinu“. Hatidža Maslo i njen suprug Idriz bili su istaknuti pripadnici NOP-a i partizanskog pokreta u Banja Luci.
Franc Klajnhapl rođen je 1896. godine u Krojsbahu kod Graca, Austrija. Studije medicine završio je 1922. godine u Gracu. Specijalizovao hirurgiju na klinikama u Gracu, Insbruku i Beču od 1922-1926. U „Zapisi iz arhiva: Banjalučki ljekari u Kraljevini Jugoslavije (1929-1941)“, Bojan Stojnić, direktor Arhiva Republike Srpske i Verica M.Stošić, pomoćnik direktora Arhiva Republike Srpske, za Klajnhapla zapisali da je od kraja 1926. do sredine 1928. godine, bio kontraktualni vojni ljekar Hirurškog odjeljenja Stalne vojne bolnice četvrte armijske oblasti u Zagrebu. Radio je i kao hirurg Stalne vojne bolnice Kosovske divizijske oblasti u Kosovskoj Mitrovici, da bi nakon toga podnio ostavku i doselio se u Banja Luku. U Banjaluci kontraktualni vojni ljekar – hirurg od 1929. do 1941., da bi sa suprugom, takodje, ljekarom obavljao i pribatnu praksu u svojoj ordinaciji. Nakon Drugog svjetskog rata glavni hirurg Druge armije u Zagrebu. Nosilac više ratnih odlikovanja, kao i Ordena Republike sa srebrnim vijencem. Koautor je knjige “Ratna hirurgija”. Penzionisan je u činu general-majora JNA. Preminuo u Zagrebu 1991. godine.
Autor: Impuls