Plastični otpad u okeanima dobrim dijelom s brodova

Na malom ostrvu prikladnog naziva Ineksesibl (Nepristupačno), usred južnog Atlantika, većina plastičnih boca nasukanih na obali vjerovatno je bačena s kineskih trgovačkih brodova, zaključeno je u jednoj studiji objavljenoj u ponedjeljak.

Ta studija je još jedan dokaz da čitava plutajuća ostrva plastičnog otpada usred okeana, za koja je javnost saznala relativno nedavno, tek manjim dijelom potiču od boca i drugih predmeta za jednokratnu upotrebu na kopnu bačenih u prirodu, potoke i rijeke, a većim dijelom potiču od ribolovne industrije i brodskog prevoza koji u more bacaju tone i tone plastike.

Autori članka u američkom časopisu PNAS sakupili su i uporedili hiljade komada otpadaka tokom posjeta tom malom ostrvu 1984, 2009. i 2018. godine. Ostrvce je na jugu Atlantika baš gdje je vrtlog morskih struja, a u njegovom središtu plutajuća koncentracija smeća koja se naziva “vrtlog otpada”.

Dok je u početku većina boca nađenih na tom ostrvcu imala natpise koji pokazuju da su iz Južne Amerike, donijete strujama do obale 3.000 kilometara zapadno, 2018. godine tri četvrtine boca je imalo oznake iz Azije, posebno iz Kine.

Mnoge od tih PET-boca zdrobljene su kao što se radi na brodovima da bi se uštedeo prostor, kaže glavni autor Peter Rian sa Univerziteta Kejptaun u Južnoj Africi.

Datumi proizvodnje su svježi 90 odsto iz dvije posljednje godine, te je isključeno da su boce doplutale sa azijske obale, odakle putovanje do ostrvca Ineksesibl traje tri do pet godina.

Pošto je broj azijskih ribarskih brodova stabilan od 1990-ih, dok se broj azijskih i uglavnom kineskih trgovačkih brodova na Atlantiku značajno povećao, istraživači zaključuju da sve te boce potiču s trgovačkih brodova s kojih ih bacaju u okean, umjesto da ih vrate na kopno kao otpad.

Stoga je potrebno razlikovati dvije vrste zagađenja mora.

S jedne strane, na obalama kod većih gradova iz njih potiče plastika koja je tamo: boce, kese i druga plastična ambalaža. Ti predmeti su laki, lako ih nosi vetar, ali struje ih nose znatno manje.

S druge strane, dalje u okeanu, otpadni vrtlozi sadrže fragmente predmeta nepoznatog porijekla, kao i predmete koje koriste trgovačka mornarica i ribarska plovila: ne samo boce koje se prazne na brodu, već i mreže, užad, plutače, sanduke, kacige, plovke…

“To je manje poznat uzrok zagađenja”, kaže Peter Rian.

Polovinu velikog plutajućeg pacifičkog ostrva otpada čine ribarske mreže, procjenjuje tim koji je prošle godine objavio istraživanje.

Okeanograf Loran Lebreton, jedan od autora te studije, kaže da 80 odsto otpadne plastike koja je s kopna, zapravo i ne stiže do otvorenog mora.

On kaže da je u Tihom okeanu našao ogromne gomile posebnih ribarskih mreža koje se zovu “uređaji za sakupljanje riba” služe samo tome da bi se ribe privukle. “Često se te mreže ne pokupe i gube ih, a našli smo ih na tone”, izjavio je AFP-u Lebreton iz organizacije “The Ocean Cleanup”.

“Svi govore o spasavanju okeana zabranom korišćenja plastičnih kesa, slamki i ambalaže za jednokratnu upotrebu to jeste važno, ali kada se ode na okean, to nije ono što će se tamo nužno i naći”, rekao je taj istraživač.

Beta