U Bosni i regiji, nije više moguć onakav scenario iz 1990-tih, odnosno agresija na Hrvatsku i BiH kao udruženi zločinački poduhvat zvaničnog Beograda, službi bezbjednosti i paravojnih jedinica uz učešće JNA i njenih derivata vojski RS i RSK, stavljenih u službu velikosrpske politike. Međunarodno-pravni i politički kontekst se promijenio i u regiji i u svijetu u odnosu na kraj 20. vijeka, nešto na bolje, nešto na gore. Kapaciteta za taj način konvencionalnog ratovanja, frontalnog sukoba, linija fronti, masovne mobilizacije, intezivne upotrebe artiljerije i oklopno-mehanizovanih jedinica, RS režim jednostavno nema, a Srbija takav vid sukoba više ni ekonomski, ni politički, ni istorijski ne može da podnese.
Autor: Impuls
No za nastavak ostvarenja velikosrpskih i sa njima potpuno posloženih ruskih interesa, i nije više potreban tako opsežan konvencionalan rat kao 1990tih. Sasvim je dovoljan prostorno ograničen oružani sukob i nasilje niskog inteziteta u kombinaciji propagandom kampanjom „alternativne istine“, mekom moći, radikalizacijom mladih, omasovljenjem neofašističkih grupa, separatističkim akcijama i međunarodno-pravnom i „humanitarnom“ podrškom nekog velikog igrača.
To je definicija hibridnog rata i njega RS režim provodi korak po korak posljednjih 4-5 godina, uz podršku Rusije, ali i zvaničnog Beograda i vladinih i nevladinih proruskih frakcija u Srbiji. Velikosrpski nacionalizam je 1990-tih koristeći vojnu nadmoć i jugoslovenski sentiment odradio svoj „istorijski“ zadatak, odnosno genocid i istrebljenje muslimanskog i katoličkog življa sa teritorije pola Bosne i formiranje paradržavne trabant tvorevine Republike Srpske, preko koje se cijela Bosna drži kao taoc. Cilj Dodikovog režima i Rusije je pod svaku cijenu održati destabilizirajući zamrznuti sukob i status quo u BiH postignut 1995. i odbranjen 2006. godine (slomom reforme policije i ustavnih promjena), te status quo na Kosovu odbranjen 2011. (nasiljem). Ove tekovine genocida i agresije velikosrpski nacionalizam će braniti i pod cijenu dovršenja rata bilo kojim drugim, a raspoloživim sredstvima.
Naime, da bi se razumijelo gdje idu Srbi sa Dodikom i Vučićem na čelu potrebno je razumijeti nasilje na Kosovu iz 2011. godine kao vrlo značajan regionalni događaj i kasnije svjetski značajan događaj okupacije Krima i istočne Ukrajine, koji su u RS i Srbiji dočekani sa velikim ushićenjem i nadama u budućnost. Kosovo 2011. je bila neka vrsta malog ruskog univerziteta, a Ukrajina 2014. velikog ruskog univerziteta koji su prošli mnogi članovi ekstremnih grupa u Srbiji, Crnoj Gori, RS i Makedoniji, ali i proruski dijelovi srbijanskog obavještajnog i političkog aparatusa. Tu je došlo do sinergije i amalgamacije srpskih i ruskih obavještajno-propagandnih i paramilitarnih ultradesničarskih grupacija, kakva je npr. Kosovski frontu koju predvodi grupa oko ruskog psa rata Strelkova i brojnih drugih. Ovaj događaj je pokazao da ograničeni sukob i nasilje srpsko-ruskih ultradesničarskih militanata i kriminalnih klanova na Sjeveru Kosova u kombinaciji sa propagandom, mekom moći, obavještajnim i političkim djelovanjem može dovesti do odbrane status-a quo i očuvanja velikosrpskih interesa bez potpunog otpakivanja zamrznutog konflikta.
Ono što RS režim dokazuje posljednjih 3 godine jeste upravo to. Moguće je organizovanjem nelegalnog referenduma de facto osvojiti imaginarno „pravo na samoopredjeljenje“ koje će služiti za međunarodno-političke svrhe, radikalizaciju i mobilizaciju bosanskih Srba, ali ipak neotpakovati zamrznuti konflikt. Moguće je slaviti i graditi samostalnost 9-januarske, znači zločinačke, pobunjeničke, pred-dejtonske RS uprkos zabrani, a opet neotpakovati dejtonski mirovni sporazum. Moguće je organizovati militantne parade kakve su „Marš besmrtnog puka“ 9. maja ili ovu 9-januarsku paradu de facto RS-ovskih oružanih snaga i ultradesničarskih militanata, uz prisustvo zvaničnika ili diplomata iz Srbije, Rusije, Južne Osetije, Bjelorusije, a opet neraspakovati zamrznuti konflikt. Moguće je 50 km od granice sa EU i NATO zemljom dovesti bivše i aktivne specijalce i instruktore ruske službe bezbjednosti FSB i sa njima organizovati permanentnu obuku pripadnika MUP-a RS, te najavljivati formiranje ruske humanitarne baze i neke garde RS, a time neotpakovati zamrznuti konflikt. Moguće je masovno naoružati policiju vojnim formacijskim naoružanjem duge cijevi i upetostručiti policijske jedinice posebnih namjena (tzv. unutrašnja vojska) daleko nesrazmjerno realnim unutrašnjim potrebama RS, te uzurpirati vojnu bazu OS BiH u Zalužanima i pretvoriti je u vojno-policijski kamp, a opet neotpakovati zaleđeni konflikt. Dokle više? To je pitanje kako za nadležne BH službe tako i za međunarodnu zajednicu i NATO pakt.
Buduće nasilje i ograničeni sukob niskog inteziteta na koji je u krajnjoj liniji spreman RS režim, ali i proruske strukture u Srbiji, kojim bi se mogao odbraniti status quo neotpakivajući potpuno zamrznuti konflikt u Bosni, neće biti ponavljanje 1990tih, već ponavljanja Kosova 2011. i Ukrajine 2014. godine. U tu srvhu se osnivaju i propagiraju brojne velikosrpske i proruske grupacije od onih pozerskih preko ideološko potkovanih do veteranskih i militantnih spremnih za ratovanje, koje trebaju biti baza za regrutaciju i formiranje aktivnih i stalnih paravojnih jedinica. Ovo što smo do sada gledali je još uvijek pasivna faza promocije, regrutacije, obuke, naoružavanja, opremanja, planiranje upotrebe, bez njihovog stalnog rasporeda na teritoriji BiH.
Organizacija „Srbska čast“ je još jedan srpski etnofašistički brend relativno novijeg datuma, tj. nije ga bilo na barikadama na Kosovu 2011. godine na kojima su se u nasilnim akcijama izredali skoro svi srpski etnofašistički brendovi. U RS djeluje preko 50 sličnih ali fragmentiranih organizacija i grupa. „Srbska čast“ je vidljiva posljednje 2-3 godine i prema dokazima o njihovim kontaktima sa paramilitantnim organizacijama u Rusiji, Srbiji i RS, evidentno je da su oni produkt rusko-srbijanske obavještajno-propagandne djelatnosti prema BiH i Kosovu sa preciznom medijsko-reklamnom ulogom. Druga organizacije o kojoj je ovdje riječ su „Veterani RS“ i njena sekcija „Potomci veterana RS“ koja je nešto ozbiljnijeg portfolia. Imaju podružnice u cijeloj RS i okupljaju više od 300 članova, uglavnom bivše borce VRS i policije RS, radikalizovane mladiće, nacionalno ostrašćene i nažalost socijalno ugrožene i nezaposlene osobe, pa i osumnjičene ratne zločince, kakav je Damir Došen. Ova organizacije je registrovana poslije nasilja na Kosovu 2011., u maju 2012. godine u Doboju na adresi Vidovdanska 42, ali su postali vidljiviji i finansijski potkovani tek 2016. godine u jeku provođenja referenduma i organizacije prve militantne parade RS režima. Tokom 2016. i 2017. godine zakupili su i renovirali veliki i vrlo skup prostor u centru Banja Luke u Gundulićevoj ulici gdje je smješten njihov gradski odbor Banja Luka i gdje se okupljaju vikendima. Izvori njihovog finansiranja nisu javni, ali djelovanje je medijski jako vidljivo i intezivno. Lider i članovi obe ove organizacije (kao i sličnih) nemaju kapacitete da stvore paravojsku, ali imaju kapacitet da budu pripadnici takve vojske, imaju kapacitet da regrutuju i radikaliziraju mlade, reklamirajući jedan militantni etnofašizam. To je upravo osnovni smisao postojanja ovakvih organizacija meke moći i pozerskih grupacije i uopšte ovakvog militantnog show-a kojeg priređuje RS režim. Učiniti atraktivnim, učiniti seksi jedan etnofašistički srpsko-ruski mačizam i militarizam.
Znate, 1990-tih godina mobilizaciju i podizanje morala su vršili staljinistički generali JNA uz četničke medijsko-intelektualne fanfare, bezbjednosne aparatčike i gebelsovu propagandu, te uz obilatu zloupotrebu sentimenta koji su Srbi ali i drugi narodi imali prema Jugoslaviji. Danas nema JNA, te mobilizaciju, omasovljenje i bustovanje morala vrši ovakva propaganda kojoj svjedočimo zadnjih godinu-dvije, a koja dolazi iz ruske i srbijanske obavještajno-bezbjednosne klike.
Prisustvo osoba osuđenih za teška krivična djela organizovanog kriminala kakav je Igor Bilbija, koji je član pro-četničkog kriminalnog klana S.Jotića, P. Damjanovića (osnivač SOS-a) i N.Kesića (nekadašnjeg šefa banjalučkog centra RDB-a) ili pojavljivanje u priči osumnjičenog ratnog zločinca, Karadžićevog i Dodikovog malog za prljave poslove Nenada Stevandića je najindikativniji dodatak ovom propagandnom i militantnom djelovanju koji se ne smije olako shvatiti. Prvo, njihova umješanost treba da cijelu tu stvar domaćoj i stranoj javnosti ali i Putinu učini ozbiljnijom, težom, organizovanijom i da ovom političko-kriminalnom projektu privuče što više radikalizovane i nezaposlene omladine, sitnih kriminalaca i patriota. Drugo, povezanost Stevandića i lokalnog kriminalnog klana sa ovim cirkusom je težak indikator i dokaz da iza ovog obavještajno-propagandnog djelovanja stoji ozbiljnija i opasnija politička, finansijsko-organizacijska i paramilitantna struktura i interes, oličeni prije svega u novoj Stevandićevoj partiji „Ujedinjena Srpska“ i pomenutom kriminalnom klanu. Ovaj klan okuplja nekadašnje pripadnike srpskih odbrambenih snaga (pripadnike crvenih beretki i banjalučkog „crvenog kombija“), članove ratnih bandi, nekadašnje obavještajce MUPa RS, ratne profitere i predvodnike etničkog istrebljenja nesrba iz Bosanske Krajine. Stevandić koji je također 1991. i 1992. u režiji SDB Srbije, Simatovića, Stanišića i Damjanovića regrutirao i naoružavao mlade nacionaliste i kriminalce za srpsku paravojnu jedinicu SOS i slao ih na obuku u Srbiju, sada se najedanput pojavljuje u indikativno sličnoj ulozi! Kako, zašto, na to odgovor treba da daju nadležne bezbjednosne institucije u BiH ali i zemalja članica NATO pakta. On i njegova partija, finansirana od pomenutog klana, su 2015. godine dobili ulogu da koordiniraju brojne srpske nacionalističke i proruske grupe i kriminalne organizacije u RS, te da od njih prave koherentniji skup sljedbenika, paradera i potencijalnih fajtera, demonstranata i ratnika, koji će se moći upotrebiti kada bude zatrebalo. To se moglo vidjeti i u organizaciji proruske parade „Marš besmrtnog puka“ koju je 2016. i 2017. predvodio upravo Stevandić, a kojoj su pored neofašističkih i proruskih organizacija (SNP Izbor je naš, Veterani RS i mnogi drugi) prisustvovali i konzul R. Srbije u Banjaluci, dobar dio članova i službenika Vlade RS, Dodikov kabinet, predstavnici BORS-a i mnogi drugi.
Stevandićev rad na terenu se osjeti i ovogodišnja 9-januarska parada je dokaz da su srpske paramilitantne grupacije mnogo koherentnije organizovane i povezanije nego prošle godine. I Dodikova ideološka propaganda se osjeti jer se na ovogodišnjoj paradi moglo zapaziti najmanje 3 puta brojnija publika, veće učešće mladih i studenata, ali i veći entuzijazam i euforija kod publike, daleko manje opreznosti i konfuzije i daleko veće prihvatanje cijele ideje nego prošlog 9. januara. Stvari su se nešto više uozbiljile i sada se na vidjelo izbacuje buduća poluga vlasti nakon izbora 2018., u kojoj će Dodikov režim odstraniti Pavićev DNS, a u koaliciju ubaciti Stevandićevu „Ujedinjenu Srpsku“. Cilj je produžiti vlast, još više se napljačkati i zadržati status quo, a to je moguće jedino ako Rusima prodaš RŽR Ljubiju, Željeznice RS i aluminijsku industriju i ako se osiguraš snažnim policijskim i paravojno-kriminalnim aparatom. Gdje se ruski slonovi hrane biće krupnih mrva i za Dodika i pomenuti klan. Dodik je dolaskom na vlast 2006. godine morao sklopiti pakt sa ovim klanom i dati im dio kolača u vidu održavanja puta, cestogradnje, vodnih resursa i sl., a od 2014. godine im je ustupio i mjesto ministra finansija i još najmanje 3 ministarstva u vladi RS. Nakon odlaska SFOR-a, posebno od 2006. godine na ovamo u Banjaluku se vraćaju neki od najokorelijih likova, pripadnika tog klana, koji su osumnjičeni za ratne zločine u Banjoj Luci i Bosanskoj Krajini, kakvi su Ljuban Ećim, Stevandić i drugi. Dodikov režim je jedan od prvih u regionu koji je zaigrao na rusku kartu, i kako vrijeme odmiče ova Dodikova uloga ruskog upravnika RSom zahtjeva ne samo političke i ekonomske već sve više konkretne bezbjednosno-obavještajne i militantne akcije na terenu. Tu se Dodik ne snalazi i zato je politički i bezbjednosno sve više ovisan kako o Rusima i njihovim militantnim organizacijama, tako i o ovom lokalnom političko-zločinačkom klanu. On će se sve više udavati kako za Ruse, tako za organizacijsko-kriminalne i nasilničke sposobnosti i usluge ovog klana. U miraz ili žrtvu, kako hoćete, će im prinijeti bosanske Srbe i cijelu Bosnu. Da bi se stvari odvele na sljedeći nivo u RS ipak će biti potrebno proliti neku „srpsku krv“ i za to prigodno optužiti „džihadiste“, „isilovce“ „muslimanske teroriste“ kao i 1990tih. Nešto slično kao što je Vučić na Sjeveru Kosova napravio alijansu bivših radikala sada SNSovaca, srpskih i ruskih kriminalaca i proruskih organizacija kojom uspijeva održati status quo, a kao što vidimo i strahovladu koja košta živote čak i neposlušne i za dijalog raspoložene tzv. „Tačijeve“ Srbe.
Dodikov i Vučićev režim režiraju Srbima jedan simulakrum života, alternativnu realnost, lažnu istoriju i mitološko sjećanje koje ih stalno konfrotiraju sa sui generis istim takvim narodima. Raspamećuju ih preko granica podnošljivosti, a onda im tako zaluđenim i kontaminiranim mogu reći da ono što liči, miriše i izgleda kao paravojna jedinica nije to što normalni svijet vidi, već patriote humanitarci. Mogu im pričati svoje „alternativne istine“ kao što su: da je Kosovo Srbija, da je RS država, da će Hrvati dobiti treći entitet, da genocida nije bilo i da su Srbi isključive žrtve i pravednici, da je moguće zamijeniti RS za Kosovo i sjever Kosova za Preševo, da se Srbi imaju pravo i dužnost boriti za Kosovo, RS i Veliku Srbiju, da su međunarodne okolnosti takve da je sad trenutak za drugo poluvrijeme.
Međunarodni kontekst nije ništa optimističniji i daleko više ide na ruku velikosprskim, velikohrvatskim nacionalističkim snagama, radikalnim islamskim strujama i ruskim interesima na Balkanu. Evropske demokratije, naročito nekadašnje članice sovjetskog lagera, sve više tonu u neonacističku i prohrišćansku euforiju i islamofobiju a muslimani, izbjeglice i migranti iz Afrike i Srednjeg Istoka postaju novi evropski Jevreji. Filofašisti iz konzervativnih evropskih partija, libertarijanskih i radikalnih crkvenih krugova te otvoreno neofašističke partija u Evropi urušavaju paradigmu i institucije old-school liberalizma, socijaldemokratije i državne regulacije, te razmontiravaju i revidiraju poredak nastao 1945. nakon pobjede nad najvećim zlom koje je čovječanstvo iskusilo. Nekada prosvjetiteljski, anti-apsolutistički, egalitarni projekat, nacionalna država u Evropi postaje tlačiteljska, elitistička, neofeudalna, vjerski-fundamentalistička i retrogradna struktura dužničkog ropstva koja brani kontrolu i hegemoniju jačeg, privilegovanijeg, bogatijeg nad svim drugima. Susjedna Hrvatska, ali neuporedivo više Srbija se utapaju u talasima vlastitih etno-nacionalizama, neoustaštva i neočetništva, i ne samo da prate talas evropskog revizionizma, već su na neki način i njegova avangarda. S tim da je cijela regija istorijski propustila onaj old-school liberalizam, te nakon 45 godina uglavnom emancipatornih procesa u socijalističkoj Jugoslaviji, danas njene državno-partijske nacionalističko-boljševičke oligarhije samo simuliraju neoliberalizam, držeći sve resurse čvrsto u svojim rukama. U tom smisli Evropa danas ima mnogo manje empatija nego 1990-tih prema većinski muslimanskoj Bosni. Ali i prema socijalnom egalitarizmu i društvenom modelu melting pot-a bez etno-vjerskog centrizma i ekskluzivizma, koji je upravo egzistirao u tadašnjoj socijalističkoj (a kud i kamo „građanskijoj“ nego sada) Bosni. I tada su britanski konzervativci i francuski (kvazi)socijalisti, kao i demohrišćanske političke snage svojim ćutanjem i podrškom Miloševiću i Tuđmanu omogućili „hrišćanskim Srbima i Hrvatima“ da se okome na „isuviše muslimansku Bosnu“. SAD na sredini Trampova prvog mandata nikada manje nisu bile prisutne u Evropi i na Balkanu, a na Srednjem Istoku već 2 decenije rade katastrofalne brljotine, koje su joj više nego Tramp umanjile ugled i značaj u svijetu. NATO pakt se suoačava sa krizom američkog izolacionizma, ruske agresije na Ukrajinu i prijetnje Baltiku, te možda najozbiljnijom krizom od svih – potpunom dezintegracijom južnog evropskog krila NATO-a prelaskom Erdoganove Turske u antizapadni tabor i gubitkom Sirije.
Da li je ova godina taj trenutak sad ili nikada koji priželjkuje proruska velikosrpska politika ili su velikosrbi možda previše nervozni za ruski ukus? Da li će sad ili nikad momenat biti u zadnjoj ili predzadnjoj godini Trampova prvog mandata, ili će se očekivati i drugi, pa ćemo se svi krčakti u ovom status-u quo najmanje do 2024. godine? Da li će sad ili nikad momenat biti sa prvim ozbiljnim znacima vraćanja NATO misije i SAD-a u BiH? Ko to zna neka mi javi, da se na vrijeme ispalim odavde.