Foto: Slobodan Marković (DZPPS)
Jedna jedinka crnog strvinara, vrste lešinara koja se u Srbiji više od pola vijeka vodi kao regionalno iščezla, pojavila se na području Stare planine.
Ovo je objavilo Društvo za zaštitu i proučavanje ptica Srbije (DZPPS) i dodalo da je na tom području zabilježeno i prisustvo velikog broja bjeloglavih supova, naše najveće ptice čija se cjelokupna populacija gnijezdi isljučivo na jugozapadu Srbije.
“Zahvaljujući višedecenijskom radu ornitologa iz Bugarske i Španije, u susednoj Bugarskoj je višestruko povećana populacija beloglavog supa, smanjeno je opadanje populacije bele kanje, dok je u prirodu vraćen crni stvinar koji se uveliko gnezdi u prirodi, od čega jedan par na svega nekoliko kilometara od granice sa Srbijom”, navode.
Objašnjavaju da se rast populacije lešinara u Bugarskoj primjećuje i u istočnoj Srbiji gdje su sve češći preleti ovih vrsta, prije svega preko Stare Planine, mjesta gdje su se u prošlosti gnijezdili.
“Upravo tu, visoko na nebu iznad Stare Planine, 18. jula 2023. godine prebrojano je najmanje 11 jedinki beloglavog supa, kao i jedna jedinka crnog lešinara. S obzirom na ovako veliki broj ptica, pretpostavlja se da su pronašle odgovarajući izvor hrane”, navode iz DZPPS.
Podsjećaju da su populacije lešinara na teritoriji bivše Jugoslavije 1960-ih drastično opale, a da je brojnost bjeloglavih supova posljednjih dvadesetak godina u porastu zahvaljujući vještačkim hranilištima.
“Crni strvinar se nažalost nije oporavio i već 60 godina se ne gnezdi u Srbiji. Verovatnoća da se to desi u sledećih par godina je velika, jer su kolege iz Bugarske odradile veći deo posla time što su pustili jedinke ove vrste u divljinu”, kaže Slobodan Marković, ornitolog DZPPS-a.
Dodaju da je za zadržavanje lešinara na ovom području potrebno obezbjeđivanje povoljnijih uslova za život, a prije svega na Staroj Planini u vidu vještačkih platformi za gniježđenje, formiranje hranilišta manjih kapaciteta, kao i aktivnim radom na spriječavanju trovanja.
“U Srbiji se godišnje proizvede preko 250 hiljada tona animalnog otpada, te je samo pitanje dobre volje i organizacije da se formira nekoliko manjih hranilišta u istočnoj Srbiji koja bi sa sigurnošću privukla beloglave supove i crne strvinare, a verovatno bi ih zadržala i na gnežđenju”, dodaje Marković.
U Bosni i Hercegovini, veliki broj ptica iz reda grabljivica potpuno je nestao s ovih prostora, dok su mnoge ugrožene. Crni strvinar se vodi kao iščezao.
Najveći razlog za nestanak ovih vrsta je djelovanje čovjeka. Ubrzano se uništavaju prirodna staništa, isušuju se bare, močvare, prevelika je količina organskih supstanci. Faktor broj jedan po statistici je poljoprivreda, a ugroženim vrstama često presude i lovci.