Foto: Julian Nyča/Wikipedia
„Nekoliko institucija, uključujući Opštinu Pale, Opštinu Trnovo, Javno šumarsko preduzeće “Šume Republike Srpske” kao i Šumarsko gazdinstvo „Jahorina“ Pale, izrazilo je oštro protivljenje proglašenju zaštićenog područja “Jahorina”. Iako im je odobreno produženje roka za dostavljanje mišljenja, neke institucije nisu dostavile tražene dokumente, što je dovelo do zastoja u procesu proglašenja Parka prirode“, navodi se u saopštenju za javnost Aarhus centra u BiH, koje prenosimo u cjelosti.
Iako je Ministarstvo prostornog uređenja, građevinarstva i ekologije RS još 2015. godine pokrenulo postupak proglašenja Jahorine zaštićenim područjem, Jahorina još uvijek nije proglašena Parkom prirode.
Naime, Ministarstvo prostornog uređenja, građevinarstva i ekologije RS je 2015. godine, na osnovu inicijative Republičkog zavoda za zaštitu kulturno-istorijskog i prirodnog naslijeđa pokrenulo postupak za proglašenje zaštićenog područja Park prirode „Jahorina“.
Republički zavod za zaštitu kulturno-istorijskog i prirodnog naslijeđa izradio je Stručnu osnovu – Studiju zaštite za stavljanje pod zaštitu planinskog masiva Jahorine. Ministarstvo je, na osnovu predmetne Studije zaštite sačinio akt o proglašenju zaštićenog područja, odnosno Prijedlog odluke o zaštiti Parka prirode „Jahorina“, nakon čega je sproveden postupak javnog uvida.
Dakle, Ministarstvo je 2016. godine, u saradnji sa Opštinom Pale organizovalo sastanak u prostorijama Opštine, gdje je održana stručna prezentacija Studije zaštite i Prijedloga odluke o proglašenju Parka prirode “Jahorina”. Na sastanku su prisustvovali predstavnici Ministarstva poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede RS, Ministarstva trgovine i turizma RS, Republičkog zavoda za zaštitu kulturno-istorijskog i prirodnog naslijeđa, kao i predstavnici lokalnih institucija i javnih preduzeća, poput Opštine Trnovo, Olimpijskog centra “Jahorina” i Šumskog gazdinstva “Treskavica” Trnovo.
Na sastanku je uočeno nerazumijevanje i oštro protivljenje pojedinih učesnika predloženoj odluci o proglašenju Parka prirode. Ministarstvo je izrazilo spremnost da uloži dodatne napore kako bi se razjasnile nejasnoće i prihvatili prijedlozi i sugestije relevantnih institucija. Zatraženo je pismeno izjašnjavanje svih nadležnih institucija o Stručnom osnovu i Prijedlogu rješenja radi usaglašavanja stavova.
Međutim, nekoliko institucija, uključujući Opštinu Pale, Opštinu Trnovo, Javno šumarsko preduzeće “Šume Republike Srpske” kao i Šumarsko gazdinstvo „Jahorina“ Pale, izrazilo je oštro protivljenje proglašenju zaštićenog područja “Jahorina”. Iako im je odobreno produženje roka za dostavljanje mišljenja, neke institucije nisu dostavile tražene dokumente, što je dovelo do zastoja u procesu proglašenja Parka prirode.
Nakon pažljive analize dostupnih informacija i mišljenja, 2020. godine Ministarstvo je bilo primorano obustaviti proces proglašenja zaštićenog područja “Jahorina”. Ova odluka donesena je zbog nedostatka potrebnih uslova za sprovođenje postupka, kako je navedeno u zaključku Ministarstva.
Dakle, ključni učesnici u postupku izrazili su negativan stav prema proglašenju Jahorine zaštićenim područjem, ističući zabrinutost zbog mogućih posljedica po ekonomiju i funkcionisanje privrednih sektora. Ovo je dovelo do zaključka da ne postoje potrebni uslovi za vođenje postupka proglašenja zaštićenog područja “Jahorina”.
Nakon obustavljanja procesa proglašenja Jahorine Parkom prirode, Ministarstvo prostornog uređenja, građevinarstva i ekologije Republike Srpske je ove godine ponovo pokrenulo inicijativu za zaštitu planine Jahorine. U sklopu ovog procesa, organizovan je sastanak na kojem su prisustvovali predstavnici svih zainteresovanih strana, uključujući Opštinu Trnovo, Ministarstvo trgovine i turizma RS, Šumarsko gazdinstvo „Jahorina“ Pale i Šumarsko gazdinstvo „Treskavica“ Trnovo.
Na ovom sastanku je postignut zajednički dogovor da se nastavi procedura proglašenja zaštićenog područja, pri čemu su sve strane izrazile saglasnost sa ovim korakom. Međutim, istaknuta je potreba za dopunom Studije zaštite, uzimajući u obzir prostorno plansku dokumentaciju Opštine Trnovo i Olimpijskog centra, kao i plansku dokumentaciju Javno šumarskog preduzeća “Šume Republike Srpske”.
Važno je naglasiti da je Aarhus centar u BiH zajedno sa neformalnom grupom građana u dva navrata poslao komentare u odnosu na Nacrt Regulacionog plana „Sportsko-rekreativno područje Jahorina na području opštine Trnovo“ da se isti odbaci jer nije u skladu sa planom da se Jahorina proglasi Parkom prirode, te smo zajedno sa građanima pokrenuli i inicijativu prema Ministarstvu za zaštitu Jahorine.
Postavlja se pitanje, kome sve ove godine nije bilo u interesu da se Jahorina zaštiti i postane Park prirode? Da li to ima veze sa nedavnom javnom raspravom o Nacrtu Regulacionog plana “Sportsko-rekreativno područje Jahorina na području opštine Trnovo” i planovima betoniranja 15 hektara zemljišta na planini? Ostaje da vidimo.
Resursni Aarhus centar u BiH će nastaviti pažljivo pratiti dalji razvoj situacije i pružati informacije o temama od javnog značaja u vezi sa zaštitom prirode i životne sredine.