Građani Bosne i Hercegovine su povodom Dana planete Zemlje koji se obilježava 22. aprila pozvali predstavnike svojih lokalnih zajednica na neophodnu zaštitu rijeka, saopštili su iz Koalicije za zaštitu rijeka BiH.
U šest lokalnih zajednica širom zemlje, lokalno stanovništvo je pozvalo svoje načelnike i gradonačelnike da se pridruže inicijativi „Opštine bez brana“.
Njeni potpisnici se obavezuju da neće odobravati izgradnju malih hidroelektrana na svojoj teritoriji bez konsultacija sa građanima. Takvo opredjeljenje može značajno smanjiti rizik od sukoba između vlasti i lokalnog stanovništva u budućnosti. Priključujući se inicijativi, predstavnici opština se obavezuju da će poštovati mišljenje građana i izražavaju poštovanje prema prirodnom naslijeđu Bosne i Hercegovine.
Načelnici i gradonačelnici su ti koji su u svakodnevnom kontaktu sa lokalnim stanovništvom. Stoga se upravo oni najčešće suočavaju s posljedicama odluka o izgradnji malih hidroelektrana na teritoriji njihove opštine. Protesti, pa čak i fizičke blokade sve su češći kada ljudi nisu dovoljno uključeni u donošenje odluka o načinu korištenja rijeka.
“Odavno je svima jasno da je od izgradnje malih hidroelektrana daleko više štete nego koristi, tako da imamo sve više pokreta širom BiH koji su spremni da brane svoje rijeke. Nadamo se da će i načelnici i gradonačelnici poštovati volju svojih građana i potpisati ovu deklaraciju”, dodaje Robert Oroz, koordinator Koalicije za zaštitu rijeka BiH.
Evidentno da su za opštine gubici mnogo veći od dobiti zbog izgradnje malih hidroelektrana. Dok najveći dio profita ide u državni budžet ili vlasnicima hidroelektrana, lokalna zajednica snosi negativan uticaj izgradnje i rada hidroelektrane kao što je prijetnja nestašice pitke vode ili smanjenje ribljeg fonda. Štaviše, gubi se potencijal za održivi razvoj poput ekoturizma ili organske poljoprivrede.
Inicijativi se već pridružilo 12 opština iz Bosne i Hercegovine. „Ovim potpisom lokalna vlast je izrazila jasnu političku volju da se stavi u službu zaštite sadašnjih i budućih generacija i njihovih prava na čistu vodu i kvalitetnu životnu sredinu“, rekao je Dragan Vođević, načelnik općine Mrkonjić Grad povodom potpisivanja deklaracije. Kompletan tekst inicijative i spisak opština koje su pristupile možete pronaći ovdje.
Stručnjaci također tvrde da nema razloga za izgradnju novih hidroelektrana u situaciji kada se trećina proizvedene električne energije iz zemlje izvozi. Umjesto toga, vide potencijal za smanjenje potrošnje energije koja je najveća u cijelom regionu Zapadnog Balkana.
“Sve opštine u Bosni i Hercegovini su dobrodošle da potpišu deklaraciji i pridruže se inicijativi “Opštine bez brana”. To će jasno pokazati predstavnici države i lokalnih zajednica u Bosni i Hercegovini brinu o našim rijekama“, zaključuje Zuzana Vachunova iz češke organizacije Arnika.