Foto: Wikipedia
Aktivisti pokreta Karton revolucija uputili su 6. novembra 2025. godine Vladi Republike Srpske, odnosno Ministarstvu za prostorno uređenje, građevinarstvo i ekologiju, zvaničnu inicijativu za proglašenje dijela planine Treskavice za zaštićeno prirodno područje.
U obrazloženju inicijative naglašeno je da je uporište za pokretanje postupka pronađeno u „Popisu područja planiranih za uspostavljanje zaštite u planskom periodu po IUCN klasifikaciji“, koji je sastavni dio izmjena i dopuna Prostornog plana Republike Srpske do 2025. godine. U ovoj tabeli, pod rednim brojem 86, Treskavica i kanjon rijeke Bistrice navedeni su kao područje planirano za proglašenje Parkom prirode, s obuhvatom na teritorijama opština Kalinovik, Foča i Trnovo. Ovakva kategorizacija u planskoj dokumentaciji predstavlja jasan signal da nadležne institucije već prepoznaju potrebu formalne zaštite, ali da uprkos tome konkretni koraci još nisu preduzeti.
Karton revolucija
U inicijativi se posebno naglašava da se Treskavica ubraja među biološki najvažnije planinske sisteme u regionu, sa izuzetno raznovrsnim šumskim kompleksima, izvorištima pitke vode i visinskim jezerima, te da bi svaka daljnja degradacija ovog prostora predstavljala nenadoknadiv gubitak. Pokret smatra da se moderni razvoj opština Kalinovik, Foča i Trnovo mora zasnivati na održivom turizmu, zaštiti prirode i transparentnom upravljanju resursima, a ne na projektima koji dugoročno osiromašuju prirodna dobra.
Iz Karton revolucije ističu da je hitno uspostavljanje zaštite neophodno zbog ozbiljnih prijetnji kojima je ovo područje izloženo. Aktivisti navode da posjeduju informacije o planovima za izgradnju malih hidroelektrana kako na Hrasničkom potoku, koji se nalazi na dijelu Treskavice predviđenom za zaštitu, tako i na rijeci Bistrici. Upozoravaju da bi realizacija ovih projekata imala teške i trajne posljedice po ekosistem, vodne resurse, staništa endemskih i ugroženih vrsta, te ukupni integritet pejzaža koji predstavlja jednu od posljednjih većih cjelina netaknute prirode u Bosni i Hercegovini.
Aktivisti pozivaju Vladu Republike Srpske da, u skladu sa postojećim planskim dokumentima, što hitnije pokrene proceduru proglašenja Parka prirode Treskavica i kanjona Bistrice, te da na taj način pošalje jasnu poruku da zaštita prirode predstavlja prioritet i zakonsku obavezu. Aktivisti ističu da su spremni dati doprinos kroz učešće u konsultacijama, dostavu dokumentacije, te komunikaciju sa lokalnim zajednicama koje sve više prepoznaju vrijednost očuvanja prostora na kojima počiva njihov identitet, održivi razvoj i kvalitet života.