Wednesday, November 20, 2024

Šta uzrokuje grmljavinu?

Širom Zemlje, u svakom trenutku, odvija se oko 2000 oluja sa grmljavinom, a grom udara u tlo oko 100 puta u sekundi.

Grmljavina je zvuk koji prozvodi munja parajući vazduh. Baš kao što u suvoj sobi varnica elektrona može da preskoči preko ćebeta koje pucketa, ogromna varnica (grom) može da spoji olujni oblak i tlo. I slično tihom pucketanju koje se čuje kad varnica preskoči preko ćebeta, grmljavina potrese zemlju.

Iz dna oblaka pojavljuje se munja nejasnog sjaja koja se naziva predvodnica. Ona u deliću sekunde po izlomljenoj liniji stigne do tla, stvarajući tako kanal kroz vazduh širok oko 2 cm. Jačina struje u ovoj munji iznosi oko 200 ampera (jačina struje u domaćinstvima obično je od 15 do 20 ampera). Kad munja priđe zemlji na oko 20 metara, sa tla joj u susret kreće varnica. Ove dve varnice se spajaju, i struja kreće u suprotnom smeru, uz kanal prema oblaku, povećavajući se pritom na preko 10000 ampera. Zatim se još jedna predvodnica sa treskom spusti niz kanal koji je napravljen udarcem naviše, a onda još jedna varnica sevne nazad prema oblaku. Temperatura u vazdušnom kanalu brzo dostigne 30000 °C. Ovo višestruko sevanje munja u intervalu kraćem od sekunde čovek vidi kao jednu munju.

U kanalu se pregrejani vazduh silovito širi, jer molekuli dobijaju eksplozivan priliv energije i udaljavaju se jedni od drugih. Vazduh nastavlja da se, brzinom većom od brzine zvuka, širi od munje na sve strane, obrazujući udarne talase. U neposrednoj blizini munje ovi talasi se uspore do približno 340 m∕s, što je brzina običnog zvučnog talasa u vazduhu. Kad talasi dođu do čoveka, on čuje prasak. Ovaj prasak, ili grmljavina, dolazi iz glavnog kanala groma. Povratni udar groma proizvodi najjači zvuk, jer je struja u njemu najjača i najviše zagreva vazduh. Pucketanje koje se ponekad čuje potiče od grana groma koje se odvajaju od glavnog stabla. Zvuci koji se čuju posle prvog udara i tutnjava u stvari su odjek grmljavine koji stvaraju oblaci, planine i zgrade.

 

Opšte obrazovanje

Povezane vijesti

Mačke imaju veliki uticaj na fizičko i mentalno zdravlje svojih vlasnika

Foto: Yerlin Matu/ Unsplash

Mačke žive sa ljudima hiljadama godina, donoseći im radost svojim predenjem i ludorijama, a nova istraživanja otkrivaju dubok uticaj ove životinje na naše fizičko i mentalno zdravlje, ali i upozoravaju na određene opasnosti.

Gdje su nestali Iliri? 5 teorija o sudbini drevnog naroda

Gdje su nestali Iliri? To je pitanje koje već vijekovima intrigira istoričare, arheologe i ljubitelje drevne prošlosti. Iliri, drevni narod koji je nekada naseljavao veliki dio Balkanskog poluostrva, nestali su iz istorijskih zapisa gotovo bez traga. No, je li njihov nestanak zaista potpuna misterija ili možemo ponuditi neka rješenja?

Popular Articles