Foto: Printscreen
Nigdje u svijetu nema više džinovskih vrtača, zvanih „nebeske jame“ nego u južnoj Kini. Tim kineskih naučnika otkrio je novu džinovsku vrtaču na čijem dnu se nalazi šuma. Ponor je dubok 192 metra.
Tim speleologa otkrio je da u vrtači postoje tri otvora iz kojih se ulazi u pećinu, a drveće šume otkrivene u vrtači visoko je oko 40 metara. „Ovo je super vijest”, rekao je Džordž Veni, izvršni direktor Nacionalnog instituta za istraživanje pećina i krša u SAD i međunarodni stručnjak za pećine.
A Giant Sinkhole Has Been Discovered in China With Its Very Own Forest https://t.co/Zc0wlK82Dk
— ScienceAlert (@ScienceAlert) May 12, 2022
Otkriće nije iznenađenje, rekao je Veni jer je južna Kina dom kraške topografije, pejzaža „sklonog” dramatičnim vrtačama i onostranim pećinama.
„Kraški pejzaži nastaju otapanjem stenskog materijala. Kišnica, koja je blago kisela, prolazeći kroz tlo skuplja ugljen-dioksid i postaje kiselija. Zatim curi i teče kroz pukotine u stijeni, polako ih proširujući u tunele i praznine”, objašnjava Džordž Veni, izvršni direktor Nacionalnog instituta za istraživanje pećina i krša u SAD.
Vremenom, ako pećinska komora postane dovoljno velika, plafon se može postepeno srušiti, otvarajući ogromne vrtače.
„Zbog lokalnih razlika u geologiji, klimi i drugim faktorima, način na koji se karst pojavljuje na površini može biti različit. Tako u Kini postoji vizuelno spektakularan krš sa ogromnim vrtačama i džinovskim ulazima u pećine.
Ulazi u pećinu mogu biti veoma mali, tako da morate da se ugurate u njih.
„Oko 25 odsto teritorije Sjedinjenih Država je karst ili pseudokarst, koji sadrži pećine isklesane drugim faktorima osim rastvaranja, kao što su vulkani ili vjetar. Oko 20 procenata svjetske kopnene mase čini jedan od ova dva pejzaža bogatih pećinama”, istakao je Džordž Veni, izvršni direktor Nacionalnog instituta za istraživanje pećina i krša u SAD.
Novo otkriće dogodilo se u autonomnoj oblasti Guangsi Džuang, u blizini sela Pinge u okrugu Leje. Guangsi je poznat po svojim fantastičnim kraškim formacijama, koje se kreću od vrtača preko stjenovitih stubova do prirodnih mostova i zaslužile su oznaku regiona za svjetsku baštinu Uneska.
Zašto su vrtače važne
Unutrašnjost ponora duga je 306 metara i široka 150 metara, rekao je za Sinhuu Džang Juenhaj, viši inženjer Instituta za geologiju karsta.
Riječ na mandarinskom za takve ogromne vrtače je „tjanken”, ili „nebeska jama”, a dno vrtače je zaista izgledalo kao drugi svijet.
Čen Liksin, koji je predvodio tim pećinske ekspedicije, rekao je za Sinhuu da mu je gusto šipražje na podu ponora bilo do visine ramena.
„Ne bih se iznenadio da saznam da u ovim pećinama postoje vrste koje nikada do sada nisu bile prijavljene ili opisane u nauci”, rekao je Liksin.
U jednoj pećini u zapadnom Teksasu, rekao je Veni, tropske paprati rastu u izobilju; spore paprati su očigledno prenijeli na zaštićeno mjesto slijepi miševi koji migriraju u Južnu i Centralnu Ameriku.
„Ne samo da vrtače i pećine pružaju utočište za život, već su i kanali do vodonosnih slojeva ili dubokih zaliha podzemnih voda. Kraški vodonosnici predstavljaju jedini ili primarni izvor vode za 700.000.000 ljudi širom svijeta”, rekao je Veni. Ali im se lako pristupa i odvode se – ili se zagađuju.
Sa novim otkrićem, u okrugu Leje ima ukupno trideset vrtača. Isti istraživači su ranije otkrili na desetine vrtača u sjeverozapadnoj kineskoj provinciji Šansi i grupu međusobno povezanih vrtača u Guangsiju.