Foto: Wikipedia
Nepal najavio prvo samostalno merenje Mont Everesta kako bi dokazao da je ovaj vrh viši no što pokazuje kineska računica
Najčešće se pronalaze podaci prema kojima je najviši vrh na svetu Mont Everest visok 8848 metara. Međutim, dve zemlje između kojih se prostire i koje ovaj vrh deli, Nepal i Kina, odnosno Autonomna Pokrajina Tibet, neprestano se spore oko njegove tačne visine. Dok Kinezi pri merenju ne računaju snežni pokrivač i uzimaju u obzir samo kamenu bazu, Nepal se zalaže za sveobuhvatno merenje. Tako se Kinezi više od decenije drže rezultata svog poslednjeg merenja, rađenog 2005. godine, prema kom se sam vrh nalazi na 8844 metra, dok se u međuvremenu Nepal sprema za svoje prvo samostalno merenje u istoriji planirano za 2018. godinu, kojim bi još jednom potvrdio visinu od 8848. metara.
Za stanovnike siromašnog Nepala ovaj događaj nema samo turistički već i veliki nacionalni značaj, jer se tačna visina Mont Everesta smatra delom nacionalnog ponosa, s obzirom na to da su za njegovo merenje potrebni tim velikih stručnjaka i naučnika, precizna tehnologija i znatna finansijska sredstva. Pa ipak, ne tako zanemarljivu ulogu u obe zemlje igraju i turizam i ekonomija, kojima Himalaji iz godine u godinu sve više doprinose.
Naime, Nepal i Tibet se neprestano bore da privuku što veći broj planinara koji bi u pohod krenuo sa njihove strane. Svake godine grupe najizdržljivijih i spremnijih iz celog sveta krenu u ovaj poduhvat što stanovnicima ovih siromašnih krajeva donosi značajne prihode. Jedan od razloga zbog kog se planinari širom sveta sve češće odlučuju za nepalsku stranu jeste i taj što ova zemlja uzima veću zvaničnu visinu vrha za nacionalni standard od Kine, te je i u sertifikatima alpinista zapisano značajnih 8848 metara.
Pored toga, osvajanje Mont Everesta se smatra jednim od najvećih postojećih testova fizičke i psihičke izdržljivosti, pa oni koji se upuste u ovako ekstreman poduhvat žele što preciznije merenje svog uspeha. Kako je Kina u poslednje vreme sve nezadovoljnija vidnim padom broja planinara koji u osvajanje kreću sa njene, severne strane, neretka su sporenja sa nepalskim zvaničnicima. Tako se Nepal nedavno žalio na pritiske koje Kina vrši na Katmandu i Međunarodnu planinarsku federaciju da priznaju zvaničnu visinu vrha Kine.
U nadi da će spor rešiti jednom zauvek, jedna od najsiromašnijih azijskih zemalja, čije stanovništvo i dalje pretežno živi od poljoprivrede, Republika Nepal, rešila je da uloži ogromna sredstva da izvrši svoje prvo samostalno merenje. U tom pohodu veoma je važno učešće međunarodno priznatih stručnjaka i naučnika kako bi nacionalni standard postao široko prihvaćena činjenica. Ipak, Nepal ovaj put nastoji da ograniči učešće stranih naučnika i dokaže svoju kompetentnost u rešavanju ovog pitanja od velikog nacionalnog značaja, za šta će biti potrebno da izdvoji skoro 250.000 dolara.
Pored Nepala, još jedna zemlja najavila je ponavljanje merenja. Kako Si-En-En navodi, grupa indijskih stručnjaka rešila je da ponovo izmeri visinu Mont Everesta nakon što su podaci sa jednog satelita probudili sumnju da se vrh smanjio za čitav metar posle jakog zemljotresa koji je 2015. godine pogodio Nepal. Dok nepalski zvaničnici najavljuju da će merenje obaviti najsavremenijim metodama, grupa indijskih naučnika planira da za ovu priliku iskoristi kombinaciju modernog GPS-a i starog metoda triangulacije.
Foto: Pixabay
Kako se meri planinski vrh?
Kada su 1856. godine Britanac Džordž Everest, po kom je vrh dobio današnji naziv, i tim indijskih matematičara prvi put izmerili vrh Himalaja i tako otkrili najvišu tačku na svetu, korišćen je metod triangulacije. Naime, ovim geodetskim postupkom se pozicija neke tačke utvrđuje na osnovu merenja nekoliko već poznatih tačaka rastojanja. Tako su i oni vrh ispitivali sa više pozicija čija im je udaljenost u odnosu na planinu bila poznata.
Potom su izmerili vertikalni ugao između vrha Everesta i svog horizonta. Da bi izračunali stvarnu nadmorsku visinu planine, morali su najpre da znaju visinu na kojoj su se sami nalazili. Poznajući sada uglove i rastojanja, na osnovu trigonometrijskih zakona izmerili su visinu same planine u odnosu na svoje pozicione tačke. Ovo je dugo bio metod kojim su pre postojanja GPS-a merena veća rastojanja. Njime je još grčki filozof i matematičar Tales merio visine piramida. No, danas je zahvaljujući globalnom sistemu za navigaciju čitav postupak daleko jednostavniji i precizniji.
Tekst: Anđela Mrđa