Šest hiljada godina stariji od Stounhendža, hram Gobekli Tepe milenijumima odolijeva zubu vremena na brijegu u jugoistočnoj Turskoj, a naučnici su počeli da otkrivaju njegove misterije tek u prošlom vijeku.
Arheolozi Univerziteta u Čikagu su otkrili Gobekli Tepe šezdesetih godina prošlog vijeka, ali su dugo smatrali da je riječ o vojnoj stražarnici iz vremena Vizantije.
Međutim, Klaus Šmit, istraživač Njemačkog arheološkog instituta, utvrdio je 1994. godine da su ploče pronađene na ovom lokalitetu nastale mnogo ranije nego što se mislilo. On je 1995. godine sa svojim timom započeo sistematsko istraživanje zahvaljujući kojem je pronašao nekoliko prstenova kamenja, a geomagnetsko snimanje je pokazalo da ih ima najmanje dvadeset i da su, naizgled, poređani nasumično, bez ikakvog reda. Najviši od njih iznosio je 5,4 metra i bio težak oko šesnaest tona, a njegova površina je dekorisana reljefima koji pokazuju bogatu faunu: veprove, škorpije, lavove, zmije, lisice… Svi kamenovi klesani su u obliku slova T.
Stručnjaci su utvrdili da je ovaj objekat građen vjekovima i da su prstenovi kamenja više puta zakopavani da bi iznad njih bili podizani drugi. Ipak, oko 8200. godine prije naše ere, stanovništvo ovog kraja je potpuno napustilo ovaj lokalitet.
Stručnjaci smatraju da su ovaj kompleks izgradili pripadnici društva lovaca-sakupljača koji su živjeli u udaljenim kolibama, a Šmit je smatrao da je ovo nepobitan dokaz da je organizovana religija nastala prije poljoprivrede.
Strukture pronađene u Gobekli Tepeu izgrađene su u prekeramičkom neolitu A (10. milenijum prije nove ere) i prekeramičkom neolitu B (9. milenijum prije nove ere) – u prvom veće, a u drugom manje.
Šmit je vjerovao da je ova katedrala na brdu, kako ju je nazvao, bila mjesto hodočašća i da su u nju odlazili vjernici iz oblasti udaljenih do 160 kilometara. On je smatrao i da je ovo bilo važno mjesto za tadašnji kult mrtvih.
Izvor: nationalgeographic.rs
