Vodeni balet, kako se još naziva sinhrono plivanje, spada u najatraktivnija olimpijska takmičenja u grupi estetskih sportova, gdje se pored tehnike i umjetničkog utiska ocjenjuje i izgled plivačica, koje u atraktivnim kostimima, u ritmu muzike i uz svjetlosne efekte, izvode baletske i akrobatske figure.
Magija sinhronog plivanja nalazi se u očaravajućem spoju plivanja, ronjenja, gimnastike, akrobatike, baleta, plesa, ritmike i muzike. Sve to zajedno čini da ova „umjetnost na vodi” ima mnogobrojne poklonike, od malih djevojčica do iskusnih, odraslih plivačica, koje poput modernih sirena, u ambijentu bazena, ostavljaju publiku bez daha, jer u njihovom vodenom baletu kao da ne važe sile potiska i gravitacije. Sinhrono plivanje je „ženski sport”, iako ovaj visoko estetizovan skup različitih vještina u vodi dozvoljava nastupanje i muškarcima, posebno na takmičenjima, činjenica je da se njime prije svega bave žene.
Bal na vodi
Slavi i popularnosti sinhronog plivanja veoma mnogo je doprinijela legendarna Ester Vilijams (1921–2013), glumica bez iskustva koja je bila šampionka u plivanju i uspostavila čak poseban filmski žanr u Holivudu pedesetih godina prošlog vijeka, nazvan „akva-mjuzikl”. Zvali su je s razlogom „Sirena od milion dolara” i „Kraljica surfa”, a njen film „Bal na vodi”, u kome je bila glavna zvijezda, polovinom prošlog vijeka osvaja srca publike širom planete, prije svega zadivljene „vodenim tačkama” savršenog plesa.
Holivudski hroničari kažu da je „trebalo devet mjeseci da se rodi filmska zvijezda”, odnosno da se od plivačice Ester Vilijams napravi filmska diva i iz vode izađe neprevaziđena „holivudska sirena”. Ester Vilijams je prije ugovora sa kompanijom Metro-Goldvin Majer bila samo prelijepa djevojka koja je pobjeđivala u disciplini koja se danas naziva „plivanje na sto metara slobodnim stilom”. Ulaskom u filmsku industriju, predstavila je svijetu volšebni spoj sporta i umjetnosti, a njen ugovor je od prvog dana imao i klauzulu po kojoj Ester Vilijams kao gošća hotela Beverli Hils ima i posebnu propusnicu za bazen kako bi mogla svaki dan da pliva.
Svi kao jedan
U početku, atraktivno umjetničko plivanje mahom je bilo u funkciji revijalnih nastupa, da se publika zabavi šou programom u bazenu, da bi vremenom preraslo u takmičarsku formu. Širom svijeta osnivaju se klubovi sinhronog plivanja u kojima se ova kompleksna vještina trenira u više faza, od vježbi na suhom koje se sastoje od gimnastike, baleta i plesa, preko plivanja i zagrijavanja u bazenu, ronjenja koje povećava kapacitet pluća i omogućava duže zadržavanje pod vodom, do uvježbavanja koreografije i usklađenih pokreta po sistemu „svi kao jedan”. A pošto je estetika veoma važna u umjetničkom plivanju, velika pažnja se posvećuje i vodootpornoj šminki, kostimima i frizurama, koje ne smiju da se „pokvare” prilikom ronjenja.
Istorija i pravila
Na takmičenjima u umjetničkom plivanju obično se izvode dva programa, obavezan i slobodan, a takmičarke mogu da nastupaju solo, u duetu ili u grupi koje najčešće imaju četiri do osam učesnica. Sinhrono plivanje je dio Olimpijskih igara od 1984. godine, kada je bilo svojevrsna senzacija na Igrama u Los Anđelesu. Kao sportska disciplina priznato je od strane AAU (Amateur Atletic Union) 1941, a četiri godine kasnije održavaju se prva nacionalna prvenstva u SAD, da bi 10 godina kasnije bilo dio zvaničnog programa Panameričkih igara. U Evropu zvanično stiže 1956. godine, osnivanjem Međunarodne komisije za sinhrono plivanje u sastavu Međunarodne amaterske plivačke federacije (Federation Internationale de Natation). Ali, prvenstva u takozvanom umjetničkom slaganju figura u vodi održavala su se u Njemačkoj još od 1924. do 1935.
Na takmičenjima sportistkinje su obavezne da izvedu po pet figura, bez prekida, kao i slobodan sastav u kome se izvode figure po ličnom izboru u zatvorenom bazenu dubine od tri do osam metara, na površini od 12×12 m. Voda mora biti bistra, a dno bazena vidljivo, sa podvodnom rasvjetom i zvučnicima. Svake četiri godine Međunarodna komisija za sinhrono plivanje bira i predlaže figure za obavezni dio takmičenja i određuje koeficijente njihove težine.
Takmičenja prati glavni sudija sa pet do sedam pomoćnika, kao i dva mjerioca vremena, plus kontrolori podvodnih zvučnika i muzičke pratnje. Ocjene su od nula do 10 bodova, najviša i najmanja ocjena se brišu (po jedna od svake), a preostale ocjene se sabiraju pa dijele sa brojem ocjena, a onda množe sa koeficijentom težine figura. Sudije obraćaju pažnju na ujednačenost, način izvođenja, težinu i kompleksnost figura i muzikalnost učesnica. Konkurencija je obično veoma jaka, jer je umjetničko plivanje kompleksan sport koji mnogo traži, ali i mnogo daje, između ostalog i ogroman osjećaj zadovoljstva i ljepote.
Muškarci koji plivaju
U švedsko-britanskom koprodukcijskom dokumentarnom filmu „Muškarci koji plivaju” (Men Who Swim) iz 2010. godine, prikazana je na komičan i duhovit način grupa muškaraca koje povezuje strast prema sinhronom plivanju. Ovaj neodoljivi film Dilana Vilijamsa o prijateljstvu i ljudima koji se od svakodnevnog stresa i pritiska brane treniranjem umjetničkog plivanja, da bi na kraju postali i svjetski prvaci u ovom sportu, osvojio je srca i publike i filmskih kritičara širom svijeta. Na Jutubu mogu da se vide mnogobrojni trejleri i klipovi iz ovog neodoljivog filma (treba ukucati u pretraživač Men Who Swim), a BETTY vam preporučuje da, ako ste u prilici, pogledate i cijeli film, koji će vas razgaliti svojom vedrinom i optimizmom.
Umjetničko plivanje i djeca
Zanimljivo je da djevojčice koje žele da treniraju sinhrono plivanje, čak ne moraju ni da znaju da plivaju, jer klubovi obično imaju i početničku obuku za neplivače, a može da se počne već sa tri, četiri godine. Na takmičenja se ide od osme godine, s tim što je uslov da djevojčica umije da izvede određene figure u vodi, koje su osnova ovog sporta. Jedna od njih je i „stav ptice”: jedna noga izbačena iznad vode, a glava ispod vode. Djevojčice, pored figura, uče i plutanje na vodi sa zaveslajima, a vježbaju i ritmičku gimnastiku. Treniranjem dijete stiče snagu i za mnogobrojna „izbacivanja iz vode”, koja su rezultat snage i koordinacije pokreta i osnov ovog sporta.
Osim što jača kapacitet pluća, lijepo oblikuje mišiće, a zglobove čini gipkim, trening umjetničkog plivanja raduje djevojčice i estetskom komponentom, jer se oblače lijepi kostimi i prave zanimljive frizure. Stručnjaci kažu da ovaj sport jača kičmu i srce, ali i odlično utiče i na razvoj zapažanja, brzinu mišljenja, sposobnost organizovanja, kreativnost i timski rad, jer pored solo nastupa djevojčice nastupaju i u grupi, gdje su upućene jedna na drugu. Od opreme za treniranje, ne treba mnogo. Kupaći kostim, papuče, kapa i naočale su dovoljni, pored dobre volje i želje da se trenira ovako zanimljiv sport.
Autor: A. Vučković, Betty.ba