Višedecenijska praksa da se na izbornim listama pronalaze stranke koje egzistiraju samo na glasačim listićima, bez predizbornih kampanja, pojavljivanja u javnosti a kamoli aktivnosti u međuizbornom periodu, neće biti promijenjena ni u oktobru ove godine!
Preliminarni i nezvanični pregled podnesenih prijava političkih stranaka, objavljen na stranici Centralne izborne komisije BiH, a koji se odnosi na opšte izbore zakazane za 7. oktobar, pokazuje da se za ulazak u Narodnu skupštinu RS planira “boriti” čak 47 partija. Međutim, za brojne partije ne znamo ni jednog jedinog člana, predstavnika, niti možemo da pronađemo internet prezentaciju jer ne postoji stranački sajt niti stranica na društvenim mrežama. Samim tim, nemoguće je pronaći i kontakt stranke, kako bi zainteresovani građani bili u prilici doći do stranačkog rukovodstva ili saznati nešto više informacija o njihovom radu.
Inače, javna je tajna da su stranke koje se pojavljuju na izborima, naročito lokalnim, sa listama od svega jednog ili dva kandidata najčešće u koordinaciji sa velikim strankama, i to zbog što veće kontrolne izbora. Naime, manje stranke, radi što veće kontrole ili pokušaja manipulacija, često ustupaju biračka mjesta u biračkim odborima većim strankama. Nije rijedak slučaj i da ustupaju mjesta na biračkim listama, ukoliko ih zapadne mjesto daleko prije mjesta koje je pripalo nekoj većoj stranci.
Ko bi sve u NSRS
Pored dva dobro poznata bloka u RS, koje čine SNSD, SP i DNS sa jedne, te SDS, PDP, NDP, NS i SRS RS, sa druge strane, prijavljen je i Pokret Uspješna Srpska Zlatka Maksimovića, Srpska radikalna stranka Vojislav Šešelj, Ujedinjena Srpska, Prva SDS, Savez “Ostanak”. Zatim, Zavičajni socijaldemokrati Mile Marčete, Narod i pravda, Naša stranka, Ekološka partija RS, BOSS Bosanska stranka, Savez za demokratsku Srpsku, Savez za novu politiku, Savez mladih snaga, Komunistička partija, Nezavisna bosanskohercegovačka lista, Stranka za BiH, Hrvatska stranka prava BiH, Srpska napredna stranka.
Tu su SDP, SDA, DF, Bosanskohercegovačka patriotska stranka, Nezavisni blok, HDZ 1990, HDZ BiH, SBB, ali i Pokret demokratske akcije (PDA), Hrvatska kršćanska demokratska unija BiH, Liberalno demokratska stranka BiH, Lijevo krilo, Stranka demokratske aktivnosti (A-SDA), Hrvatska seljačka stranka, HSP BiH, Narodna stranka “Radom za boljitak”, Građanski savez, Prva stranka, Hrvatska stranka BiH.
Sagovornici SrpskaCafe-a ističu da mnogim strankama sa liste i nije motiv ulazak u Narodnu skupštinu RS već da “ciljaju” rupe u Izbornom zakonu BiH i pogodnosti koje one donose. Novinar Saša Bižić smatra da razlozi pomenutog fenomena mogu biti od uloge “trojanskih konja”, zauzimanja biračkih odbora do čistog amaterizma prijavljenih kandidata i njihovih stranaka. Naš portal je opširnije obrađivao ovu temu u tekstu: SrpskaCafe istražuje: Male stranke „ciljaju“ rupe u Izbornom zakonu ili ulazak u Parlament?!
Politička analitičarka Ivana Marić je rekla za SrpskaCafe da su predstavnici mnogih manjih i svih fiktivnih stranaka spoznali način na koji mogu jako dobro zaraditi.
– Mjesta u biračkim odborima za posmatrače su rezervisana pa tako uspjevaju dobro da ih unovče. Mjesta koje dobiju dalje predaju strankama kojima su ona značajna i to u velikoj mjeri utiče na rezultate izbora. Vjerujem da je najviše riječ o zloupotrebi izbornog sistema – kaže ona.
Politički analitičar Velizar Antić ističe da vanparlamentarne stranke u RS, koje se pojavljuju samo od izbora do izbora, imaju neke druge motive, a ne borbu za Narodnu skupštinu RS.
– Kao motiv locirao bih pravo na posmatrače, koje dobijate samim tim što ste se kandidovali, ali ne treba zaboraviti i na prodaju izbornih lista. Sa jedne strane imate registrovanu partiju koja nije zainteresovana za političku borbu a sa druge neko udruženje građana ili stranku koja zbog određenih procedura ne uspjeva da se kandiduje. Ovi drugi onda kupe listu od prvih jer im je jednostavnije i jeftinije izaći kao politička partije nego kao nezavisni kandidati – kaže naš sagovornik.
Ognjen Tešić
(SrpskaCafe)