Njemački grad Hajdelberg najpoznatiji je kao univerzitetski i naučni centar bogate istorije, s najstarijim univerzitetom u zemlji, četiri Instituta Maks Plank, Evropskom laboratorijom za molekularnu biologiju, kao i čuvenim 800 godina starim dvorcem.
Ali Hajdelberg bi uskoro mogao da postane još poznatiji kao grad s nultom stopom emisije gasova sa efektom staklene bašte koji izazivaju globalno zagrijavanje – i grad u kojem su automobili saobraćajni izuzetak, a ne pravilo, ako plan gradonačelnika Ekarta Vurznera uspije.
Vurzner nije protiv električnih automobila. Grad građanima koji kupe električni automobil daje subvenciju od 1.000 evra, uz još 1.000 ako ugrade stanicu za punjenje. No, električni automobili su nisko na listi alata kojima Vurzner pokušava da smanji karbonski otisak grada i njegovih stanovnika. Vurznerov projekat osigurao je Hajdelbergu reputaciju pionira u ekološki svjesnom urbanom planiranju, piše “Njujork tajms”.
Autobusi na vodonik i superputevi za bicikle
Kako bi smanjio prisutnost automobila na gradskim putevima, Vurzner kupuje flotu autobusa na vodonik, gradi mrežu “superputeva” za bicikle koji bi povezivali grad s predgrađima i projektuje susedstva na način da obeshrabruju korišćenje vozila i podstiču hodanje. Stanovnici koji se odreknu automobila imaju pravo na godinu dana besplatnog javnog prevoza.
“Ako vam je potreban automobil, koristite (aplikacije za) dijeljenje auta. Ako ne možete da dijelite automobil jer živite predaleko i nema javnog prevoza, onda koristite automobil, ali samo do tramvajske stanice, a ne do centra“, poručio je tako Vurzner u intervjuu za američke novine.
Hajdelberg se tako pozicionirao na čelo pokreta ekološki osvještenih gradova koji je najsnažniji u Evropi, ali je prisutan širom svijeta, uključujući američke gradove Ostin, Teksas i Portland u Oregonu. Dodatni zamah su mu, pomalo paradoksalno, dali pandemija kovida19 i zatvaranje. Stanovnici mnogih gradova dobili su priliku da vide kako bi njihov grad izgledao bez uobičajenih saobraćajnih gužvi i svidjelo im se ono što su vidjeli.
Evropski gradovi i države najavljuju zabranu klasičnih automobila
U isto vrijeme proizvođači automobila sve više pokušavaju da se prilagode sve strožim regulacijama korišćenja automobila na benzin (i dizel) u gradovima. General Motors, Ford Motor i Jaguar Land Rover su tako ove godine obećali prelazak na električne automobile.
Neki evropski gradovi, poput Stokholma i Štutgarta, već su zabranili starija vozila na dizel. Desetine drugih, uključujući metropole Rim, London i Pariz, planiraju da ograniče gradski saobraćaj na vozila koja ne ispuštaju gasove u sljedećih desetak godina.
A nacionalne vlade vrše dodatan pritisak na proizvođače i vlasnike automobila. Irska, Holandija, Švedska i Slovenija planiraju da zabrane prodaju automobila s motorom sa unutrašnjim sagorevanjem do 2030. Velika Britanija i Danska kažu da će to učiniti do 2035, pri čemu će samo hibridni automobili biti dozvoljeni u prelaznoj fazi od 2030. do 2035. Španija i Francuska najavljuju takvu zabranu 2040.
Hajdelberg, koji ima oko 160.000 stanovnika, jedan je od samo šest evropskih gradova koje organizacija C40 Cities smatra inovatorima. Reč je o organizaciji koja promoviše urbane politike koje neće doprinositi klimatskim promjenama, na čelu s bivšim gradonačelnikom Njujorka Majklom Blumbergom. Osim Hajdelberga, na listi gradova-inovatora su Oslo, Kopenhagen, Venecija, Amsterdam i Roterdam.
U Hajdelbergu 80 odsto stanovnika već ne koristi automobile
Hajdelberg, među ostalim mjerama za tranziciju od automobila na druge oblike transporta, gradi mostove, odnosno nadvožnjake koji će omogućiti biciklistima da jednostavno zaobiđu područja sa saobraćajnim čepovima a da ne moraju da dijele kolovoz sa automobilima. Trenutno samo oko 20 odsto stanovnika grada koristi automobil za svakodnevno kretanje gradom, ali saobraćajni čepovi su i dalje prisutni. Ostalih 80 odsto hoda, vozi bicikl ili putuje električnim autobusima.
Grad se nije ograničio samo na ekološki prihvatljiviji saobraćaj već je i smanjio potrošnju energije u školama i gradskim zgradama za 50 odsto u posljednjoj deceniji – iako su neke od tih zgrada stare par stotina godina.
“Ne radi se samo o automobilima, na kraju krajeva. Treba vam cijeli paket“, zaključuje Vurzner.