Foto: Michael Levin
Vrsta pljosnatih crva ima sposobnost da regenerišu glavu kada im se odsječe. Istraživači su otkrili da takav čudan razvojni proces može prouzrokovati da im glave rastu na oba kraja – pa priče (posebno za naučnike) odatle postaju još čudnije. Ovi rijetki dvoglavi crvi i potomstvo ostvaruju „naopačke”, otkrili su naučnici.
Izuzetne regenerativne sposobnosti nekih vrsta pljosnatih crva prkose ustaljenim znanjima i njima. Presjecite ih na pola i dobićete dva „nova” crva, jer svaki dio dobija novu glavu, rep ili nešto treće, pa ih naučnici porede sa čudesnim mitološkim hidrama.
View this post on Instagram
Ranija istraživanja su otkrila da uz pomoć električne energije može da se utiče na to, da li će na odsječenom mjestu izrasti nova glava ili rep, što naučnicima omogućava da stvore dvoglave ili dvorepe ravne crve.
Sada su naučnici otkrili da se dvoglava varijacija ovog crva može javiti i prirodno. A kada su ih isjekli na komade, njihova tjelesna osa je izgledala kao da se iskrivila. Međutim, oni su i tako „naopačke”, uspijevali da ostvare potomsktvo i obavljaju druge funkcije.
Zoolozi Univerziteta u Varšavi, Kataržina Tratkijevič i Ludvik Gasiorovski, obavili su istraživanja na primjeru stenostomum brevipharyngium, vrste pljosnatog crva koji se razmnožava bespolno tako što iz sebe razvija klon.
Taj proces obično počinje novom glavom koja izbija iz središta matičnog tijela, nakon čega slijedi ostatak novoformiranog organizma. Ali u nekim slučajevima, istraživači su otkrili da se, umjesto repa koji se formira na kraju, pojavila druga glava.
Najznačajnije je to što su, kada su istraživači isjekli dvoglave mutante na dijelove, obe glave regenerisale repove na drugom kraju, zajedno sa potpuno funkcionalnim reproduktivnim organima.
„Efektivno, takva regeneracija omogućava stabilno preokretanje polariteta ose tijela bez narušavanja preživljavanja ili reproduktivnih sposobnosti životinje“, pišu istraživači u svom radu.
Zbog drugačije orijentacije ose, pomislili bismo da bi to dovelo do problema u funkcionisanju nervnog sistema, i drugih mehanizama. Pa ipak, nekako ova čudna stvorenja mogu ovo da izvedu i prežive. Vjerovatno pomaže to što i jedu i „vrše nuždu“ kroz isti, jedinstveni otvor za varenje.
Dalja ispitivanja su otkrila da se novonastali crv uobičajeno razmnožavao, što ukazuje da „greška” sa dvije glave nije bila nasljedna mutacija.
Istraživači smatraju da pljosnati crvi mogu da prežive dramatičnu promjenu orijentacije tijela zahvaljujući sposobnosti za kontinuirano obnavljanje tkiva, uključujući zrele ćelije koje zadržavaju sposobnosti onih matičnih – a to je da se dijele na bilo koju vrstu tjelesnih ćelija (pluripotentne).
„Činjenica da su crvi bili u stanju da nastave sa normalnim fiziološkim funkcijama, uprkos obrtanju tih vitalnih organskih sistema u odnosu na njihove glave, ukazuje na ekstremnu fiziološku fleksibilnost njihovog tjelesnog plana“, objašnjavaju Tratkijevič i Gasiorovski.
„Takva fleksibilnost može biti povezana ili sa relativnom jednostavnošću njihovih organa ili sa sposobnošću dinamičkog remodeliranja tkiva, zbog prisustva pluripotentnih matičnih ćelija”, naveli su istraživači.
Istraživanje je objavljeno u Zborniku radova Kraljevskog društva: Biološke nauke.