Samostan Marija Zvijezda u banjalučkom naselju Trapisti sutra slavi 150. rođendan.
Trapisti su Banjaluci, tada zabačenom siromašnom gradu na kraju umiruće Otomanske imperije, potkraj 19. vijeka, donijeli prvi privredni i tehnološki bum. Zahvaljujući upravo maloj zajednici monaha ovog katoličkog reda, čiji je moto “Ora et labora” ili “Ćuti i radi”, Banjaluka je dobila brendove kojima se danas ponosi: pivo i autohtoni trapist sir.
Uz to, Trapisti su u Banjaluci osnovali prvu zanatsku školu, prvu hidrocentralu, zahvaljujući kojoj je 1902. zasijala prva sijalica u gradu, otvorili prvu bolnicu, prvo sirotište i javnu kuhinju.
Sve je počelo 21. juna 1869, kada je na obale Vrbasa, u tadašnje Delibašino selo, stigao Fran Faner, osnivač samostana, sa još petoricom kaluđera. Prvo su podigli drvenu brvnaru, takozvanu „kolijevku”, koja je i danas sačuvana.
Mala pivara, u kojoj su u početku redovnici proizvodili pivo samo za svoje potrebe, preteča je današnjeg banjalučkog “Nektara”, koji se može podičiti tradicijom započetom 1873. godine.
Prva trapistička bolnica je ustanova iz koje će se razviti danas čuveni Zavod za fizikalnu medicine i rehabilitaciju “Dr Miroslav Zotović”.
Trapist sir, čiju originalnu recepturu banjalučki Trapisti čuvaju u tajnosti, danas se, preko katoličke Zemljoradničke zadruge “Livač”, izvozi širom Evrope.
Uz samostan su vezane i brojne priče, u kojima je teško razlučiti istoriju od urbane legende. Jedna od njih svjedoči das u Trapisti, kako bi lokalno stanovništvo spasili od alkoholizma, bijede i propadanja, nabavili mašinu za sušenje šljiva i domaćinima iz okoline besplatno sušili šljive, da bi imali kvalitetniju hranu tokom zime za svoje porodice.
Banjalučani su, navodno, iznevjerili plemenite namjere patera Franca Fanera, pa su i sušene šljive završavale u – rakijskom kazanu. Još su se, navodno hvalili kako im je “Švabo” pomogao da rakiju mogu peći cijele godine, a ne samo s jeseni.
(Srpskainfo)