Foto: globalr2p.org
Mali, Burkina Faso i Niger pokrenuli su zajedničku vojnu silu kako bi se suprotstavili islamističkim pobunama u Sahelu, što dodatno naglašava rastuće sigurnosne i političke tenzije u Zapadnoj Africi dok Nigerija nastoji afirmisati svoju ulogu regionalnog stabilizatora.
Ovaj potez se tumači kao mjera predostrožnosti protiv moguće francuske vojne intervencije, što odražava lokalne zabrinutosti zbog ponovnog stranog uplitanja, posebno u kontekstu intervencije ECOWAS-a nakon neuspjelog pokušaja udara u Beninu i uloge koju je Francuska u tome odigrala.
Jedinstvena sila Alijanse država Sahela (FU‑AES) od 5.000 vojnika zvanično je pokrenuta u subotu na vazduhoplovnoj bazi u Bamaku, a ceremoniji je prisustvovao vođa malijske hunte, general Assimi Goita.
Ova sila okuplja trupe iz sve tri zemlje kako bi provodila koordinirane operacije protiv ekstremističkih grupa koje su ubile hiljade ljudi i prisilile milione na raseljavanje širom trogranične regije.
Burkinabe general Daouda Traoré imenovan je za komandanta jedinice, koja će imati svoje sjedište u Niameyu, glavnom gradu Nigera, i djelovati s vlastitim zračnim, obavještajnim i kopnenim koordinacijskim elementima.
Ministri odbrane iz sve tri zemlje prisustvovali su događaju, zajedno s ambasadorima i međunarodnim predstavnicima akreditiranim u Maliju.
Pokretanje FU‑AES slijedi nakon povlačenja ove tri zemlje iz Ekonomske zajednice zapadnoafričkih država (ECOWAS), koju optužuju za nametanje kaznenih sankcija i narušavanje njihovih interesa nakon niza udara.
Pokretanje FU‑AES dolazi u trenutku pojačanih tenzija s Nigerijom, koja se dugo smatrala sigurnosnim stubom Zapadne Afrike.
Početkom decembra, nigerijski borbeni avioni i kopnene snage intervenisali su u susjednom Beninu nakon pokušaja državnog udara protiv predsjednika Patricea Talona, pomažući vladinim snagama da povrate kontrolu.
Neposredno nakon toga, transportni avion Nigerijskog ratnog vazduhoplovstva C‑130 izvršio je prinudno slijetanje u Burkini Faso zbog tehničkih problema. Burkinine vlasti su inicijalno zadržale 11 članova posade, optužujući ih za kršenje vazdušnog prostora. Posada je kasnije puštena nakon diplomatskih razgovora.
Članovi AES-a kritikovali su intervenciju Nigerije kao prekomjernu, dok su nigerijski zvaničnici tvrdili da su njihovi postupci u Beninu bili traženi od strane beninskih vlasti i u skladu s regionalnim sigurnosnim protokolima.
FU‑AES odražava i hitnu sigurnosnu potrebu zbog širenja džihadističkih aktivnosti, ali i nastojanje saveza da smanji zavisnost od struktura predvođenih ECOWAS-om, iako se suočava s rastućim međunarodnim pritiskom. Sjedinjene Američke Države nedavno su proširile ograničenja putovanja na zemlje povezane s Alijansom država Sahela.
Burkina Faso, Mali i Niger sada su pod punim ograničenjima ulaska, uključujući obustavu izdavanja viza, zbog sigurnosnih izazova vezanih za terorističke aktivnosti i probleme u upravljanju državom.
Istovremeno, Francuska nastoji ponovo afirmisati svoj utjecaj u Sahelu kroz produbljivanje saradnje s članicama ECOWAS-a, posebno Nigerijom, nakon ranijih povlačenja svojih trupa. Ovaj potez dolazi u kontekstu zabrinutosti zbog prodaje urana Rusiji i ključnog doprinosa Francuske u sprečavanju nedavnih državnih udara.