Prepucavanje zasjenilo digitalni potpis

Foto: Freepik

Već danima bukti pravi “rat” saopštenjima na relaciji Agencija za identifikacione dokumente, evidenciju i razmjenu podataka BiH (IDDEEA) i MUP Srpske, a kamen spoticanja je ni manje ni više nego – digitalni potpis.

Tako se lansiranje usluge, koja bi trebalo da donese brojne benefite i građanima i privredi, jer skraćuje birokratske procedure, pretvorilo u latinsku sapunicu.

Riječi se ne biraju, pa je tako IDDEEA u svom, bar zasad posljednjem istupu na ovu temu, pojedince iz MUP-a Srpske optužila da iznose netačne tvrdnje.

Podsjetimo, nakon što je na stranici IDDEEA objavljen e-servis, a koji se odnosni na elektronski potpis, 29. maja reagovao je ministar unutrašnjih poslova Srpske Siniša Karan.

“IDDEEA nema nadležnost da se bavi time”, rekao je Karan.

Već sutradan su se oglasili iz IDDEEA.

“Karan je izjavio je da IDDEEA nema ovlaštenja za uspostavu servisa za direktnu vezu sa građanima te da uvođenje digitalnog potpisa predstavlja potencijalnu opasnost za građane. Ove tvrdnje su netačne i neutemeljene”, rekli su iz IDDEEA 30. maja.

Nakon toga, MUP Srpske je 24. juna saopštio da je IDDEEA krenula u proces nezakonite uspostave digitalnog identiteta, čime se ugrožavaju lični podaci građana.

Građani se, dodali su iz MUP-a Srpske, za svoja prava koja se odnose na lične karte, uključujući i kvalifikovane digitalne potvrde, a za koje je IDDEEA najavila namjeru da izdaje, jedino i isključivo mogu obraćati MUP-ovima koji, “shodno zakonskim nadležnostima, donose odluke u upravnim postupcima”.

“Svako drugo postupanje koje uključuje zaprimanje zahtjeva od građana u kancelarijama IDDEEA, a koje je IDDEEA najavila, je nezakonito i predstavljaće grubu zloupotrebu”, poručili su 24. juna iz MUP-a Srpske.

Odgovor nije dugo čekan. Već sutradan, IDDEEA saopštava da se već drugi put MUP RS oglašava o pitanju digitalnog identiteta i elektronskog potpisa, “iako, prema Zakonu o policiji i unutrašnjim poslovima RS, uopšte nije nadležan za ovu tematiku”. Tu se, međutim, optužbe koje stižu iz IDDEEA ne završavaju.

“U svojim saopštenjima i informacijama, slučajno, namjerno ili iz krajnje nepažnje ili neznanja, MUP RS tumači nadležnosti IDDEEA kako mu odgovara”, kazali su iz IDDEEA.

Tvrdili su iz IDDEEA i da je još u toku 2020. godine Vlada Srpske objavila cjenovnik o visini naknada za usluge elektronske sertifikacije sertifikacionog tijela. Prema tom cjenovniku, kako navode, naknada koju će organi uprave, firme i preduzetnici morati da plate za uslugu izdavanja kvalifikovanog elektronskog sertifikata za elektronski pečat iznosi 1.000 KM, a definisano je i da će građani za izdavanje kvalifikovanog elektronskog sertifikata za elektronski potpis plaćati 150 KM.

“Da li su rješenja IDDEEA, koja su predložena kao besplatna, odnosno u iznosu od 0 KM za građane BiH, u stvari ‘problem’ zbog kojeg se MUP RS nenadležno miješa u rad državne agencije”, odbrusili su iz IDDEEA.

Saga ni tada nije završena. Iz DDEEA su u utorak, 2. jula, rekli da u regionalnim centrima u Banjaluci, Bijeljini, Mostaru, Sarajevu i Bihaću “građani mogu da ispune aplikaciju, potpišu ugovore i zvanično pokrenu svoj kvalifikovani elektronski potpis”. Direktor IDDEEA Almir Badnjević rekao je da ta mogućnost postoji od ponedjeljka i da je elektronski potpis jednako važeći kao i ručni.

“Građani od 1. februara mogu da koriste i digitalni identitet. Građani koji nemaju taj obrazac, mogu da ga podignu u ministarstvima unutrašnjih poslova”, naveo je Badnjević, dodajući da je digitalni identitet baza svim građanima i pravnim licima za razvijanje elektronskih servisa, kao i da je ova usluga potpuno besplatna i osigurana.

Komentarisao je to i ministar komunikacija i transporta BiH Edin Forto, koji je rekao da će ovo omogućiti velikom broju institucija svih nivoa vlasti i privatnom sektoru da se uključe u digitalnu tranziciju.

Nisu vrijeme gubili u MUP-u Srpske, pa su svega nekoliko sati kasnije poručili da IDDEEA nema nadležnosti da zaprima zahtjeve neposredno od građana.

“IDDEEA nema nadležnosti da zaprima zahtjeve neposredno od građana i da na taj način vrši usluge prema građanima te tako zloupotrebljava zakonsku nadležnost pružanja tehničke podrške ministarstvima unutrašnjih poslova u BiH, čime je dovela u pitanje zaštitu ličnih podataka građana”, istakli su u utorak iz MUP-a.

Poranili su sutradan u IDDEEA te reagovali na prethodno izjašnjenje MUP-a. Poručili su da je “svima poznato” da je nadležna institucija za nadzor nad primjenom Zakona o ličnoj karti državljana BiH Ministarstvo civilnih poslova BiH, a Zakona o elektronskom potpisu BiH Ministarstvo transporta i komunikacija BiH.

“IDDEEA je u obavezi da sprovodi i vrši primjenu važećih zakonskih i podzakonskih odredaba dok se u nekom od zakonom predviđenih postupaka ne predvidi ili dokaže suprotno”, naveli su iz IDDEEA.

Nezavisne