Foto: Avaz
Kada je riječ o Budimpešti, ‘lajanje’ Brisela je gore od njegovog ujeda, piše Politico.
Na sastanku u srijedu, izaslanik Mađarske pri EU Balint Odor dobio je verbalne ‘batine’ „bez presedana“ od svojih briselskih kolega zbog toga kako je Budimpešta počela da obavlja svoj šestomjesečni mandat na čelu Savjeta EU.
Sastanak je trajao više od dva sata, a jedino Slovačka nije uzimala riječ.
Otkako je Budimpešta prošle nedjelje preuzela rotirajuće predsjedavanje EU, mađarski lider Viktor Orban je krenuo u samoproglašene „mirovne misije“ u Kijevu, Moskvi, Pekingu i Vašingtonu.
Mađarska kaže da ne zna oko čega je tolika galama
Na prepunoj pres-konferenciji u Briselu u sredu, mađarski ministar za EU Janoš Boka rekao je da razgovori „nisu bili u ime EU, nisu vođeni na osnovu mandata evropskih institucija, nisu vođeni u ime evropskih sindikata ili bilo koju od njegovih institucija“.
„Premijer je svjestan odgovornosti koje predsjedavanje Savjetom EU sa sobom nosi i u duhu te odgovornosti informisao je predsjednika Evropskog savjeta i šefove država i vlada o ovim posjetama.
Ali ambasadori EU su u srijedu odbili te tvrdnje, ponavljajući osude svojih lidera.
Izaslanici su primijetili da „vrijeme i redoslijed sastanaka, upotrebu heštegova predsjedništva i reakciju ruskog predsjednika Vladimira Putina“, rekao je diplomata EU za Politico pod uslovom da ostane anoniman.
„Linije su bile jasne i namjerno zamagljene. A Orban je bio u suprotnosti sa slovom i duhom zaključaka EUCO, čime je naštetio jedinstvu EU“, dodao je diplomata, misleći na samite lidera EU.
Drugi diplomata EU se začudio da je „mađarskom predsjedništvu trebalo devet dana da izgubi bilo kakvo povjerenje koje im je ostalo“, dodajući da Orbanove „akcije ne služe EU niti miru“.
One igraju na ruku Putinu i njegovom ratnom projektu. Mađarski slogan „učiniti Evropu ponovo velikom“ govori više o tome da Rusija ponovo postane velika u ovoj fazi.
Šta može da se uradi?
Međutim, evropske prijestonice se bore da prevaziđu javnu osudu nevaljalog mađarskog predsjedništva.
„U stvarnosti, opcije su ograničene“, rekao je zvaničnik EU. Promjena redoslijeda predsjedavanja ili skraćivanje šestomjesečnog zaokreta Mađarske na čelu EU možda su bile opcije u jednom trenutku, ali su sada pravno opterećene jer je predsjedavanje u toku“, rekao je zvaničnik.
Bivši ministar spoljnih poslova Luksemburga Žan Aselborn rekao je da će Sud pravde EU „presuditi“ takvim potezima, dok se „druge zemlje plaše da bi time bio stvoren presedan“.
Na sastanku u srijedu nijedan ambasador nije ukazao na mogućnost da se Mađarskoj oduzme predsjedavanje, reklo je nekoliko diplomata EU.
Ali to ne znači da nema ljutnje.
Estonski poslanik u Evropskom parlamentu Riho Teras prikuplja podršku u Evropskom parlamentu da pozove najviše rukovodstvo bloka da pokrene član 7 Ugovora o Evropskoj uniji protiv Mađarske.
To je najozbiljnija politička sankcija koja se može nametnuti zemlji članici, a uključuje suspendovanje njenog prava da glasa o odlukama EU.
„On je pametan“, rekao je zvaničnik EU, misleći na Orbana. „On tačno zna koliko daleko može da ode, a da ne rizikuje trenutnu odmazdu“.
Umjesto toga, nekoliko ambasadora EU zapretilo je „praktičnim posledicama“ ako Orban nastavi da ide svojim sadašnjim putem, rekla su druga dva diplomata EU.
Najneposrednija opcija bila bi bojkot neformalnih sastanaka ministara koje organizuje Budimpešta.
Na prvom sastanku mađarskog savjeta u utorak, samo osam zemalja (uključujući Mađarsku) poslalo je ministra.
Nekoliko ambasadora EU u sredu je predložilo bojkot neformalnog sastanka ministara spoljnih poslova u Budimpešti krajem avgusta.
Mađarski ministar za EU Janoš Boka je umanjio tu mogućnost tokom svoje konferencije za novinare, rekavši da Mađarska nije dobila nikakve naznake da druge zemlje članice neće slati ministre na sastanke.
Ali to ne znači da odmazda više neće biti na stolu u budućnosti, upozorile su diplomate EU. Jedan je opisao sastanak u srijedu kao „žuti karton”.
S obzirom na to koliko je brzo situacija sa Budimpeštom eskalirala u samo prvih dvij sedmice njenog predsedavanja, niko ne isključuje još čvršći odboj Brisela ako Orban pređe više crvenih linija, kao što je to u njegovim odnosima sa bivšim predsednikom SAD Donaldom Trampom.
Agencije