Ima li kraja mukama: Po rodni list u drugi entitet, sistemi i dalje neuvezani
Foto: Nezavisne
Iako je dobijanje rodnog lista, ali i drugih dokumenata, za mnoge posao od nekoliko minuta, za druge, odnosno one koji su rođeni u jednom entitetu, a žive u drugom, znači uzimanje slobodnog dana i prelazak desetina kilometara do najbliže lokalne zajednice s one strane međuentitetske linije.
Iako je u Republici Srpskoj elektronsko uvezivanje matičnih knjiga završeno još davne 2012. godine, a u Federaciji Bosne i Hercegovine dvije godine poslije, odnosno 2014. godine, od tada do danas, deceniju poslije, entiteti se međusobno nisu uvezali.
Zbog toga su u problemu i na gubitku najviše građani kojima rodni list često treba. Upis u školu ili na fakultet, prijava na konkurs za posao ili podizanje kredita neke su od situacija kada treba rodni list.
Jedna od onih kojima neuvezanost sistema pravi problem jeste i Gordana M. iz Banjaluke, koja ističe da se u Bosni i Hercegovini godinama samo priča o uvezivanju matičnih knjiga.
"Sramota je da se to još nije desilo, a svi živimo u istoj državi. Rođena sam u Ključu u Federaciji BiH, ali 34 godine živim u Banjaluci u Republici Srpskoj i kad treba da izvadim rodni list, suočavam se sa problemima jer moram ići u Ključ ili Sanski Most, odnosno najbliži grad u Federaciji", kaže ona za "Nezavisne novine".
Ona smatra da su Republika Srpska i Federacija BiH do sada morale uvezati matične knjige na korist građana, koji su trenutno izloženi nepotrebnim troškovima i gubljenju vremena da bi došli do dokumenta koji im je često potreban.
"Nedavno sam i po uvjerenje o nekažnjavanju morala da idem u Ključ, što se takođe izdaje po mjestu rođenja, pa je ta neuvezanost među entitetima stvarno suluda i tromost institucija kažem opet samo na štetu građana. U eri interneta i digitalizacije mi moramo putovati da bismo došli do nekog dokumenta", priča ogorčeno Gordana.
Isti problem ima i Emina S. iz Gradiške koja takođe po rodni list ide u Federaciju.
"Nedavno sam imala problem prilikom dizanja kredita. Morala sam otići hitno po dokument jer kod sebe nisam imala rodni list koji je bio, tako da kažem, svjež. Često sam imala situacija kada su mi tražili rodni list koji nije stariji od šest mjeseci, a ja to nisam imala kod sebe", priča ona za "Nezavisne novine".
Da je situacija takva, potvrđuju i podaci objavljeni na sajtu Gradske uprave Banjaluka, gdje stoji da, ako je osoba rođena na području Republike Srpske ili naknadno upisana u matične knjige, rodni list se može izvaditi u bilo kojoj opštini ili gradu Republike Srpske.
"Rodni listovi širom Republike Srpske mogu se izdavati isključivo licima rođenim na teritoriji Republike Srpske i licima čiji su upisi iz inostranstva, kao upisi naših državljana, izvršeni u matičnim knjigama nadležnih matičnih službi na teritoriji Republike Srpske, ali ne i licima rođenim ili upisanim u knjige rođenih na prostoru Federacije BiH ili Brčko distrikta, baze nisu međusobno uvezane, a propisi su na entitetskom nivou", stoji na sajtu ove uprave.
Usljed toga, kako navode, ne postoji mogućnost da se osobama koje su mijenjale entitetsko državljanstvo izda rodni list bilo gdje drugo nego, isključivo, na teritoriji Federacije ili Brčko distrikta, u zavisnosti gdje su upisani u knjige rođenih.
S druge strane, na primjer, osobe koje su rođene u Hrvatskoj, a koje su stekle državljanstvo BiH i imaju prebivalište u Srpskoj, svoj rodni list mogu podići u mjestu gdje žive.
Da je ideja o razmjeni podataka o matičnim knjigama entiteta postojala, pisali su ranije mediji, ali kako je isticala tadašnja ministrica uprave i lokalne samouprave Srpske Lejla Rešić, Srpska jednostavno u Federaciji nije imala pravog sagovornika na ovu temu.
Da li je sada situacija drugačija i da li je išta u proteklim godinama rađeno kako bi se olakšalo građanima, pitali smo nadležne organe u oba entiteta, međutim do zaključenja ovog broja nismo dobili odgovore.
