Foto: Ringier
Iako grad na Vrbasu već decenijama živi u miru, ulicama Banjaluke i danas marširaju srpske vojvode i partizanski komandanti, kosovski junaci, ustaničke čete i proleterske brigade. Od 710 banjalučkih ulica i trgova, najviše je onih koji nose ratnička imena.
Jest da Banjaluka ima i Čarobnu i Cvjetnu i Ulicu dječjeg osmjeha, ali plavim tablama sa imenima ulica dominiraju ličnosti iz prohujalih ratova i ustanaka.
Od 710 ulica i trgova banjalučkih, po konkretnim osobama, bilo da se radi o stvarnim istorijskim ličnostima, ili likovima iz književnih djela ili iz mitologije, nazvano je 440 ulica.
Po ostalim obilježjima, od kojih su najbrojniji geografski toponimi, nazvano je 270 ulica.
Od 440 ulica nazvanih po ljudima, skoro 40 odsto njih nose imena po ratnicima i ratnicama, uključujući i ustanike, srednjevjekovne vitezove i vojne komandante. To je skoro četvrtina od ukupnog broja ulica.
U tom ratničkom ešalonu, ubjedljivo najbrojniji su partizani i partizanke.
Po partizanim je nazvana čak 81 ulica, od ukupno 158 “ratničkih” ulica. Po srpskim borcima iz ratova i ustanaka prije Drugog svjetskog rata nazvano je 49, a po borcima Vojske Republike Srpske, koji su poginuli u ratu devedesetih, 28 ulica.
Po četnicima ili četničkim ideolozima nazvano je 5 ulica u Banjaluci.
Uz to 29 ulica nosi imena po ratnim jedinicama ili grupama, bilo da se radi o partizanskim, ili jedinicama Vojske Republike Srpske, ili opštijim nazivima, kao što su ulica Manjačkih ustanika, Palih boraca, ili Neznanih junaka.
Mnoge ulice u Banjaluci nose imena po partizanima, koji su danas malo poznati, kao što su komesar Dušan Jokić, ljekar i vijećnik AVNOJ-a Vojislav Đedo Kecmanović, partizanka Marija Dimić ili Vid Nježić, narodni heroj iz Gornjih Vijačana.
S druge strane, svoje ulice u Banjaluci nemaju na daleko poznate narodne heroine, Banjalučanka Vahida Maglajlić i Drvarčanka Mika Bosnić, a ni Rudi Čajaveć, prvi partizanski pilot po kojem se nekad zvala najveća i najpoznatija banjalučka fabrika.
Kad su u pitanju drugi ratnici, Banjaluka ima, na primjer, ulice nazvane po Hajduk Veljku, po kosovskom mitskom junaku Milošu Obiliću, hajdučkom harambaši i ustaniku iz okoline Drvara Golubu Babiću, i po Relji Krilatici, velikašu iz 14. vijeka, koji je u narodnim pjesmama bio “pobratim Kraljevića Marka”.
A i Marko Kraljević, naravno, ima u Banjaluci svoju ulicu. U naselju Obilićevo, koje mnogi Banjalučani i danas zovu Mejdan, Markov “prvi komšija” je Todor od Stalaća, jedina ličnost koja u Banjaluci ima 2 ulice.
Dakle, jedna je ulica nazvana po Todoru od Stalaća, srpskom feudalcu iz 14. vijeka, a druga po Vojvodi Prijezdi, kako su Todora opjevali u epskim narodnim pjesmama.