BiH još nije spremna sama da upravlja IPA projektima, iako bi na zapadni Balkan uskoro trebalo da počnu stizati milijarde iz fondova EU za pripremu ovih zemalja za ulazak u EU.
Iako je proteklih godina BiH uspjela implementirati projekte iz IPA II, česte političke blokade i problemi u funkcionisanju institucija i dalje ne daju nadu da će uskoro biti u stanju sama preuzeti menadžment ovim sredstvima, kao što potvrđuju i u Kancelariji EU.
Ferdinand Konig, portparol Kancelarije EU u BiH, za “Nezavisne novine” kaže da budžet iz IPA, odnosno instrumenata pretpristupne pomoći, izvršava Delegacija EU u BiH, a ne BiH.
“U ovoj fazi nije moguće reći kada bi se indirektno upravljanje od strane zemlje korisnice moglo primijeniti na BiH, jer zemlja još nije ispunila sve potrebne uslove”, rekao je on.
Što se tiče novih sredstava iz IPA III, Konig kaže da je ovaj fond više strateški orijentisan i fokusiran na vladavinu prava i poštivanje osnovnih vrijednosti, jačanje demokratskih institucija i reformu javne uprave, promovisanje ekonomskog upravljanja i reforme za poboljšanje konkurentnosti.
“Takođe unosi više sinergije sa širokim nizom programa unutrašnjih politika EU kako bi se povećao uticaj na ključne prioritetne sektore, kao što su sigurnost, povezanost i energija, migracije, istraživanja i inovacije, ekologija i klimatske aktivnosti”, rekao je on.
U Direkciji za evropske integracije kažu da su u određenoj mjeri spremni da prihvate sredstva iz IPA III.
“Resorne institucije u BiH već rade, a u skladu s ranijim zahtjevom Evropske komisije, na pripremi projektnih prijedloga za državne programe IPA III za 2021. i 2022. godinu, što govori u prilog tome da institucije imaju određene kapacitete i iskustvo u korištenju pomoći EU. Na primjer, cijela dostupna alokacija sredstava za IPA II je isprogramirana i finansijski sporazumi su potpisani. Kada govorimo o teritorijalnoj saradnji, partneri iz BiH su do sada ostvarili visok nivo učešća u projektima za finansijski period 2014-2020, tj. njih 185, što takođe govori u prilog određene razvijenosti kapaciteta”, naglasili su oni za “Nezavisne novine”.
Pojašnjavaju da je IPA III u najvećem dijelu državni program pomoći usmjeren na podršku ispunjavanju prioriteta čija realizacija je zadatak institucija u BiH.
“Određeni dio IPA usmjeren je na podsticanje saradnje među državama u regiji i EU na rješavanju zajedničkih izazova zajedničkim rješenjima kroz teritorijalnu saradnju. Korisnici ovog dijela IPA su, uz organe uprave i različite neprofitne organizacije, razvojne agencije, organizacije civilnog društva i slično”, objašnjavaju oni.
Vladimir Šušak, banjalučki novinar, koji prati evropske integracije, smatra da problem u povlačenju ovih sredstava nije nestručnost, već politika.
“Sklon sam da vjerujem ljudima uključenim u proces evrointegracija da problem BiH u vezi sa povlačenjem novca iz EU fondova nije nestručnost. Ključni problem koji bi mogao da utiče i na brzinu i na kvalitet predlaganja projekata jeste nedostatak političke volje, odnosno traženje političkog problema tamo gdje ga nema”, rekao je Šušak.