Foto: EPA
Bosna i Hercegovina je još 2008. godine potpisala Sporazum o stabilizaciji i pridruživanju sa Evropskom unijom. Najvažniji dio sporazuma je ekonomski i trgovinski dio, koji postepeno ukida carinske i druge ekonomske barijere između EU i BiH. Gdje smo danas? Koje barijere su prevaziđene, a koje i dalje stoje kao prepreka?
Poslije 15 godina od potpisivanja Sporazuma o stabilizaciji i pridruživanju sa Evropskom unijom Bosna i Hercegovina ispunila je samo 1 od 14 koraka, odnosno postavljenih prioriteta ka članstvu.
Da je daleko od toga, svjedoče i poteškoće koje BiH ima u ispunjavanju obaveza iz SSP-a. Tako je prošle godine zabranjen izvoz oblovine za EU, a da prethodno nisu sprovedene konsultacije propisane sporazumom. A koliko su ekonomski odnosi s Evropom važni za BiH pokazuje spoljnotrgovinska razmjena.
Enes Ališković, direktor BHEPA kaže da ako uzmemo samo prvih šest mjeseci ove godine 73% ukupnog bh. izvoza se izvozi u zemlje EU, dok od ukupnog uvoza 66,04 % se realizuje sa tržišta EU.
Obim razmjene između BiH i EU u prošloj godini iznosio je 11,8 milijardi evra, a važno je podsjetiti na ogromne grantove koje Evropa daje. Međutim, neispunjavanje priortiteta ograničava i pristupne fondove. Ekonomista Milenko Stanić upozorava da Republika Srpska ima poseban problem.
“Vidimo da je iz 300 miliona evra odobrenih za nekoliko projekatae Republika Srpska isključena. Mi smo došli u situaciju da su sredstva značajno smanjena ili potpuno blokirana u ovom trenutku, tako da je neophodno da se pogleda na jednoj strani potreba i zahtjevi domaće privrede koji zahtijevaju takva finansijska sredstva i vidimo da su sve veći problemi i oko angažovanja finansijskih sredstava oko ulaganja, investicionih projekata, a na drugoj strani imamo vlasti koje prave probleme tamo gdje ih nema.”, smatra Stanić.
Izgleda da bh. političari misle da lijepa riječ može otvoriti i evropska vrata, ali za članstvo u Uniji potrebno je puno više, prije svega stručnjaka i rada, dodaje Bećirović.
“Ja tu ne vidim tračka nade da tu može doći do pomaka, pogotovo ne sa ovakvim antievropskim političkim strukturama iako su njima pune usta riječi EU, zato što to vole da čuju u Briselu, a kada se vrate u svoju zemlju pričaju o svom interesu.
Tu je prisutan jedan prevarantski mentalitet. Oni misle evo bili smo u Briselu prevarili smo zvaničnike EU, međutim toga su svjesni u EU i oni znaju s kakvim prevarantima imaju posla i kad s njima razgovarate oni ni o kome od njih nemaju lijepu riječ.”, ističe Bećirović.
Uzimajući u obzir dosadašnju inertnost bh. vlasti, prognoze struke kažu da se u skorije vrijeme BiH neće približiti Evropskoj uniji.
Na tom putu dodatna prepreka su i izmjene i dopune Krivičnog zakona Republike Srpske kojima se želi kriminalizovati kleveta, čime se guše slobode govora i mišljenja što je u suprotnsoti sa Evropskom konvencijom o ljudskim pravima. Dakle, korak naprijed, nazad dva tako se kreće BiH na putu ka EU.