Sunday, November 24, 2024

Umetnost – Epohe i stilovi

Umetnost praistorije

3venera

Vilendorfska Venera

Umetnost praistorije obuhvata period od 30 000 do 3000 godina p.n.e. Deli se na umetnost paleolita( 15 000 do 10 000 godina p.n.e. ) i umetnost neolita( oko 9 000 godina p.n.e. ). Najstariju umetnost čine statue od gline, mekog kamena i mamutovog zuba, ploče sa urezanim reljefnim predstavama i slike u pećinama.

Umetnost Starog Egipta

3amonov hram 1

Amonov hram u Luksoru

Obuhvata period od 3000 do 323. godine p.n.e. Umetnost Egipta je skoro sva bila namenjena kultu mrtvih. Egipćani su verovali u večan život duše i tela, pa je staranje o životu posle smrti bila osnovna briga živih i svrha umetnosti. Ostaci kulture starog Egipta su brojne mastabe, piramide, hramovi, kao i egipatska skulptura i slikarstvo koji su bili namenjeni hramovima i grobnicama.

Antička grčka umetnost

3diskobolos

Miron, Diskobolos

Razvijala se u periodu od 1 100 do 323. godine p.n.e. Svi vidovi života starih Grka bili su prožeti mitskom tradicijom i religioznošću. Danas, njihova umetnost, književnost i filozofija dobijaju nova značenja, jer je u osnovi grčkog stvaralaštva postojalo uverenje da su bogovi isto što i ljudu, sa svim telesnim svojstvima čoveka, istim vrlinama i manama. Tako će nastati umetnost koja je postala osnova evropske kulture. Vodeći ideali grčke umetnosti bili su saglasnost između ljudskog i božanskog, harmonija, kao jedinstvo i izmirenje suprotnosti.

Helenistička umetnost

3nika samotrac

Nika Samotračka, II vek p.n.e.

Umetnost helenizma razvijala se od smrti Aleksandra Makedonskog do rimskih osvajanja helenističkih zemalja. Ona je mešavina grčke umetnosti i umetnosti kulture starog Istoka. Snažno izraženi kontrasti svetlo- tamnog, dijagonalna usmerenost oblika, njihova složenost i realistički obrađeni detalji glavne su osobine ove umetnosti. U periodu helenizma znatno se razvio i urbanizam.

Umetnost starog Rima

3panteon

Unutrašnjost Panteona

Obuhvata period od 510. godine p.n.e. pa do 574. godine n.e. Više skloni vojnoj i zakonodavnoj organizaciji, Rimljani su koristili iskustva svih naroda sa kojima su dolazili u dodir. Najveći uticaj na rimsku umetnost imale su helenistička umetnost i etrurska umetnost koja se razvijala na teritoriji Italije, severno od Rima, sve do potpadanja pod rimsku vlast. Pored tih različitih uticaja, u rimskoj umetnosti prisutne su i mnoge originalne tekovine. Rimljani su bili veliki urbanisti, a javni i privatni programi građenja doveli su do izvanrednog razvoja arhitekture.

Umetnost Srednjeg veka

3notr dam

Katedrala Notr Dam u Parizu, gotički stil

Duhovne i materijalne tekovine antičkog sveta su vremenom iščezle. Zahvaljujući manastirima kao centrima pismenosti tog doba sačuvano je ponešto od dela antičkih pisaca. Sve to nije izlazilo iz okvira sveštenstva i monaštva i nije doticalo široke slojeve feudalnog društva. Doba vere, kako je s pravom nazvan Srednji vek, dovelo je do toga da skoro sva stvaralačka delatnost bude podređena potrebama crkve. Tokom ovog perioda javiće se dva stila, romanički, a posle njega i gotički stil.

Renesansa

3atinska c5a1kola

Rafaelo Santi, Atinska škola

Period renesanse traje od 1400. do 1520. godine i on označava prekid sa Srednjim vekom. Ona je jedan od najkrupnijih pokreta u kulturi zapadne Evrope, koji je doveo do preokreta u nauci, filozofiji, književnosti i likovnim umetnostima. Italija je kolevka renesanse, a njeni nosioci bili su humanisti koji su se sve više interesovali za antičku umetnost. Značajan predmet proučavanja bilo je i ljudsko telo, njegova anatomska struktura, zakoni pokreta i proporcije od kojih zavisi njegova lepota.

Barok

3zanos sv tereze

Lorenco Bernini, Zanos Sv. Tereze

Barok obuhvata period od 1600. do 1750. godine i to je poslednji veliki evropski stil. U baroku se jače ističu nacionalne osobenosti. On se razvio iz umetnosti visoke renesanse, nastavljajući da razvija njene vrednosti. Te renesansne vrednosti barok će toliko prenaglasiti da one postaju nove vrednosti. Glavne odlike barokne umetnosti jesu: asimetrija, dijagonalno usmerenje, jaki kontrasti, svetlost i boja u vidu mrlje.

XIX vek

3odaliska

Dominik Engr, Odaliska, neoklasicizam

Francuska revolucija označila je početak brzih promena u svim oblastima života tog vremena- društvenom, ekonomskom. naučnom i umetničkom. U XIX veku se umetnost, a naročito slikarstvo brže razvija. Nestaju stilovi, a počinju pokreti ili pravci koji se brzo smenjuju: neoklasicizamromantizamrealizam i impresionizam.

Postimpresionizam

3brdo sent viktoar

Pol Sezan, Brdo Sent Viktoar

U poslednjim decenijama XIX veka slikari Pol Sezan, Van Gog i Pol Gogen udaljili su se od impresionizma i stvorili umetnost koja čini izvorište likovne problematike u prvoj polovini XX veka. Reagovali su na impresionizam u dva smera: u prvom, Sezanovom slikarstvu, izražena je težnja za konstruktivnijom i racionalnijom umetnošću, u drugom je odlučujući subjektivan i ekspresionistički izraz.

Moderna umetnost XX veka

3velika udovica

Ivan Meštrović, Velika udovica

Umetnost XX veka zasnivala se i na jednom pokretu u umetnosti koji je na prelazu između dva veka bio naročito jak. U različitim zemljama ovaj pokret je poznat pod različitim nazivima: nova umetnost ( Art nouveau ) u Francuskoj, jugendstil u Nemačkoj i secesija (odvajanje, otcepljenje)  u srednjoj Evropi, sa centrom u Beču. Ornamentika zasnovana na linearnim stilovima srednjovekovne i istočnjačke umetnosti, ali i na prirodnim biljnim oblicima prisutna je u svim likovnim umetnostima, posebno u predmetima primenjene umetnosti. U slikarstvu vladaju simbolizam, izrazit linearizam i dekorativnost. Umetnost XX veka otvorena je ka mnogim, a ne samo ka jednoj vrednosti. Moderni umetnici postaju svesni raznih nivoa stvarnosti, tragaju za novim oblicima i tu dominiraju dva suprotna shvatanja: racionalno i iracionalno.

Diekunst12

Povezane vijesti

Izložba „Mahalom duginih boja“ – povezivanje kroz umjetnost

Uz podršku Sarajevskog otvorenog centra, grupa kvir pojedinaca se okupila s idejom da organizuje izložbu „Mahala duginih boja“, koja je povezala zajednicu kroz stvaralaštvo i umjetnost, upoznavanje, promovisanje talenata, slobode i ljubavi. Cilj izložbe je bio osvijestiti realnost u kojoj se kvir svakodnevnica zapravo ne razlikuje mnogo od svakodnevnice individua izvan zajednice. Izložba, održana 11. oktobra u prostorijama DKC Sarajevo, je predstavila veliki broj kreativaca i kreativki iz cijele Bosne i Hercegovine, koji su kroz različite medije propitivali život kvir zajednice.

Umjetnost i motiv palog anđela

 Foto: Fallen Angel, Alexandre Cabanel, 1847., detalj

Demon, odnosno pali anđeo predstavlja bestjelesno biće koje se pobunilo protiv boga. Ove životinje žive u našem vlastitom životu, koji je pun strasti, jer oni su prisutni većinom u strastima, a njihovo prebivalište je materija, a takav im je i položaj i stupanj. Iz tog razloga i oni su podložni strastima i čvrsto su uz njih vezani. 

Popular Articles