Foto: Google
Nelson Mandela se uvijek zalagao za jednakost. Nikad na rasizam nije odgvorio rasizmom.
Nelson Mandela bio je južnoafrički antiaparthejdski revolucionar, politički vođa i filantrop. Dužnosti predsjednika Republike Južne Afrike obavljao je od 1994. do 1999. Bio je prvi šef države i izabran je na reprezentativnim demokratskim izborima. Tokom njegove vladavine, borio se za uklanjanje zaostavštine aparthejda, kao i protiv institucionalizovanog rasizma. Zalagao se za rasno pomirenje. Takođe, bio je predsjednik Afričkog nacionalnog kongresa (ANK). Tvorac je Komisije za istinu i pomirenje, koja se bavi istraživanjem kršenja ljudskih prava.
Rođen je 18. jula 1918.godine u ‘klanu’ Madiba u selu Mvezo. Svoje korijene za bavljenje politikom pronalazi u porodici. Nelsonov otac bio je glavni savjetnik vršioca dužnosti kralja naroda Tembu. Kao dvanestogodišnjak, ostao je bez oca i postao štićenik tadašnjeg plemena u Južnoj Africi. Ime Nelson, dobio je od svoje učiteljice jer je bilo u skladu sa školskim propisima plemena Tembu.
Odmjenivši oca, obavljajući posao poglavara, fascinirali su ga sudski procesi plemena te odlučuje da postane advokat. Priče o hrabrosti njegovih predaka tokom ratova podstakle su ga da doprinese borbi za slobodu svog naroda.
Nakon završetka Više škole Hildtaun, Mandela je na ‘Fort Hejr Koledž’, bio vođa studentskih protesta. Zbog ovoga, koledž je završio kao vandredni student. Nakon toga upisuje fakultet pravnih nauka. Studirao je na Univerzitetu Fort Hejr i Univerzitetu Vitvatersrand. Nakon studija, počinje da radi kao advokat. Uključio se u antikolonijalnu i afričku nacionalnističku politiku.
1943. osnovao je ‘Omladinsku ligu’, nakon što je vlada Nacionalne stranke uspostavila aparthejd. Uspostavljen je sistem rasne segregacije koji je privilegovao bjelce. Liga mladih imala je zadatak da Afrički nacionalni kongres učini masovnim pokretom koji bi zastupao radnike, seljake, zaposlene. Zbog disciplinovanog rada, izabran je za generalnog sekretara.
Mandela je svoje prve korake u politici napravio 1952. kada je izabran za nacionalnog vrhovnog dobrovoljca kampanje, koja se borila protiv šest nepravednih zakona. On je predstavio program za zalaganje održanja državljanstva, kao i na zastupljenost svih građana Južne Afrike. Akcenat je stavljao na prava obrazovanja, kulturu i bolji položaj sindikata. Takođe, ovaj program je predviđao osnovno obrazovanje za svu djecu, ali i programe usavršavanja za starije.
Zbog usvajanja plana akcije za kampanju nepoštovanja zakona apathejda, ANK je pozvao na masovne proteste. Kako bi uticao na svijest pojedinih lidera, ali i građana Nelson je putovao širom zemlje. U toku kampanje je osuđen na devet mjeseci zatvora i prisilnog rada. Dobio je zabranu da učestvuje na javnim manifestacijama, da organizuje mitinge, kao i ograničenu dozvolu boravka.
Kada je bio uhapšen, završavao je studije, a ubrzo je dobio diplomu advokata. Zajedno s prijateljem otvara advokatsku kancelariju u Južnoj Africi, pod nazivom ‘Mandela i Tambo’. Međutim, tadašnja Vlada je pokušala da mu oduzme advokatsku dozvolu na osnovu optužbi koje su protiv njega podignute. Međutim, ovaj spor je dobio, pa nastavlja da radi kao advokat.
Istovremeno se fokusirao i na politički rad. Skocentrisao se na plan koji je trebao da učvrsti ANK, takozvani ‘M – plan’. Veliki doprinos dao je u borbi protiv Bantu tj. popularizacije Povelje slobode.
Zbog svog rada, uhapšen je petog decmbra 1956.
21. marta 1960. policija je ubila 69 nenaoružanih ljudi na protestu u Šarpevilu. Ovo je prouzrokovalo vanredno stanje i zabranu rada ANK-a. Pod optužbama da je počinio izdaju, Mandela je zatvoren i zajedno sa svojim kolegama okrivljen za planirani linč i državni udar. Nekoliko dana prije suđenja, Mandela je otputovao u Pietermaritzburg, kako bi govrio na konferenciji ‘Sve u Africi’. Ovo ga je podstaklo da piše premijeru, tražeći nacionalnu konvenciju za razradu Ustava i upozoravajući ga da bi moglo doći do nacionalnog štrajka.
1961. suđenje je završeno, kada je Južna Afrika trebala da postane Republika.
Nelsnon je počeo da planira nacionalni štrajk koji je zbog mobilizacije državne bezbjednosti bio obustavljen. Iste godine je vodio oružani sukob i uspostavio ‘Koplje nacije’, koje je u decembru te godine lansirao seriju eksplozije. Zbog nelegalnog rada, usvojio je ime David Motsamai, kako bi mogao tajno napustiti Južnu Afriku. Putovao je svijetom, kako bi stekao podršku. Pohađao je vojnu obuku u Maroku i Etiopiju, nakon čega se vraća u Južnu Afriku.
Ponovo je uhapšen u policijskoj blokadi. Ovoga puta, optužen je za napuštanje zemlje i podsticanje radnika na štrajk . Osuđen je na pet godina zatvora, i prebačen je na ostvrvo Roben. Policija je pronašla tajno skrovište koji su koristili aktivisti ANK-a i uhapsili nekoliko njegovih saradnika.
Htio je da dokaže da se bori za afrički narod. Od samoga početka osporavao je legitimitet suda u njegovom slučaju, ističući kako mu sude oni koji su društvena elita kojoj on nije pripadao.
‘Odbacujem rasizam, jer ga tretiram kao varvarski čin, bez obzira da li dolazi od crnog ili bijelog čovjeka’.
Mandeline izjave ušle su u istoriju otpora protiv aparthejda i inspiraciju za sve koji su se boritli protiv ovog režima.
‘Borio sam se protiv bijele i crne dominacije. Njegovao sam ideal demokratskog i slobodnog društva u kojem sve osobe žive zajedno u harmoniji i sa jednakim mogućnostima. To je ideal za koji se nadam da živim i da ću da ga ostvarim. Ako je potrebno, za taj sam ideal spreman da umrem’. – rekao je jednom prilikom.
Bio je osuđen na doživotnu kaznu i nekoliko puta je prebačen iz jednog zatvora u drugi. Međutim, pomilovan je i kazna mu je ukinuta. Ali zauzvrat su tražili da prizna Bantu – politiku, time što bi priznao Transkej i preselio se tamo. Takođe, od njega se tražilo da se odrekne oružja.
U februaru je oslobođen. Nelson je odmah počeo sa radom. Na prvoj godišnjici ANK-a, imenovan je za predsjednika.
1993. dobio je Nobelovu nagradu za mir.
10. maja 1994. izabran je za predsjednika Južne Afrike.
Nelson Mandela se uvijek zalagao za jednakost. Nikad na rasizam nije odgvorio rasizmom.
Preminuo je petog decmbra 2013. Tokom života je osnovao dječije fondacije.
Kažu da je bio kontroverzna ličnost, dok su ga desničarski kritičari označili kao komunistilkog teroristu. Smatran je ikonom demokratije i socijalne pravde. Dobio je više od 250 priznanja. U Južnoj Africi, imao je duboko poštovanje i često je nazivan klanskim imenom ‘Madiba’ , što u prevodu znači otac nacije.
(Makanje)