U zatvorima širom svijeta je 387 novinara, 54 su oteti, a četvoro se vode kao nestali, saopštili su Reporteri bez granica. Posebno brine što su mnoge države zavele represiju protiv novinara koji izvještavaju o pandemiji.
„Vrlo veliki broj novinarki i novinara koji se širom svijeta nalaze u zatvoru baca jako svjetlo na aktuelne opasnosti za slobodu medija“, kaže Katja Gloger, predsjednica njemačke sekcije Reportera bez granica. Prevelik broj Vlada reaguje na proteste, nepravilnosti ili krize poput pandemije represalijama protiv „glasnika loših vijesti“, dodaje ona.
U prvom dijelu godišnjeg bilansa objavljenog ovoga ponedjeljka riječ je o uhapšenima, otetima i nestalima. Do početka decembra je u zatvorima bilo 387 medijskih djelatnika. Drugi dio bilansa biće objavljen krajem godine – on će sadržavati broj poginulih novinara.
„Iza svakog od tih pojedinih slučajeva stoji sudbina čovjeka kojem prijete krivični progon, dugotrajni zatvor i često zlostavljanja jer se nije pokorio cenzuri i represiji“, zabrinuta je Katja Gloger.
Drastične posljedice
Silvi Arens-Urbane iz Reportera navodi konkretne primjere iz Afrike kada se radi o izveštavanju o pandemiji. Poznati novinar Houpvel Činono iz Zimbabvea istraživao je Vladinu prodaju preskupih lijekova za kovid-19. Proveo je mjesec i po u zatvoru, a zahtjev za puštanje na slobodu uz jemstvo je više puta odbijen.
Kada je korona-virus sve brže počeo da se širi, u Africi je od sredine marta do sredine maja u zatvoru završilo tri puta više novinarki i novinara nego u istom razdoblju godinu dana ranije, kaže Arens-Urbane. Do kraja novembra je uhapšeno 40 njih zbog, ističe ona, „izveštavanja o pandemiji“.
Trenutno je Egipat afrička zemlja s najvećim brojem zatvorenih novinara, njih 30. Na svjetskom vrhu te neslavne liste nalazi se Kina (117). Ukupan broj novinara koji se nalaze u zatvorima do 1. decembra je iznosio 387. To je, doduše, manje nego u rekordnoj prošloj godini, kada je ta brojka rasla treći put zaredom.
Infografik inhaftierte Journalisten EN
U zatvorima sve češće zbog novinarskog angažmana završavaju žene. Trenutno su u zatvoru 42 novinarke, što je za 35 odsto više nego prošle godine. Najviše ih je, po četiri, u Bjelorusiji i Iranu.
Početkom godine je nakratko privedena i srpska novinarka Ana Lalić, takođe zbog izvještavanja o stanju u bolnicama tokom pandemije. Tužilaštvo je kasnije odbacilo krivičnu prijavu protiv nje.
Najpoznatiji evropski zatvorenik Džulijan Asanž
Osnivač Vikiliksa Džulijan Asanž još uvijek u zatvoru u Velikoj Britaniji čeka na odluku o izručenju u Sjedinjene Države koja bi trebalo da bude donijeta početkom januara. U aktuelnom izveštaju Reportera bez granica piše da su se uslovi u zatvoru za njega u doba korone „znatno pogoršali“.
Mogućnost zaraze i posljedice izolacije predstavljaju „rizik opasan po život“ s obzirom na njegovo „krajnje načeto psihičko i fizičko zdravlje“.
Reporteri su zabrinuti i zbog otetih i nestalih novinara. Nepoznata je sudbina po jednog novinara iz Mozambika, Konga, Perua i Iraka. U rukama otmičara trenutno se nalaze 54 reportera, i to u tri zemlje u kojima bjesni građanski rat: u Siriji, Iraku i Jemenu.
Reporteri bez granica se na različite načine angažuju u oslobađanju zatvorenih, otetih i nestalih. U slučaju iranskog blogera Ruholaha Zama bez uspjeha. On je pogubljen prošle subote.
Autor Marsel Firstenau – DW