Zgrada Vlade KS
Većina firmi koje koriste prirodne dobra u KS nema potpisane ugovore o koncesiji. Onima koje imaju Ministarstvo privrede ne ispostavlja fakture. Dugovanja firmi po osnovu koncesionih naknada prema Kantonu prešla su 15 miliona KM, dugovanja prema općinama Ministarstvo privrede, iako je dužno, niti ne evidentira, piše Žurnal.
Autorka: A.Omerović
Prihod o koncesija u Kantonu Sarajevu prošle godine je bio skroman. Tek 254.550 KM. Uzimajući u obzir činjenicu da nadležno Ministarstvo privrede ni ne ispostavlja fakture za koncesione naknade ne iznenađuje činjenica da su firme dužne više od 15,9 miliona maraka za koncesione naknade samo Kantonu Sarajevo. Koliki je dug prema Općinama na čijim teritorijama se nalaze prirodna dobra data pod koncesiju Ministarstvo privrede ni ne evidentira.
Raspodjela sredstava prikupljenih po osnovu naknada za korištenje koncesije raspoređuje se 60 posto u korist općina i 40 posto u korist Budžeta Kantona. U slučaju neispunjenja ugovorenih obaveza plaćanja naknade za koncesije, Ministarstvo privrede je obavezno poduzimati sve mjere naplate kod nadležnih organa. Općinama se sredstva doznačavaju raspodjelom prihoda i u njihovoj nadležnosti nije ni izdavanje faktura, niti poduzimanje aktivnosti naplate.
Da se do danas ništa po ovom pitanju nije promijenilo, potvrdio je izvještaj o finansijskoj reviziji Kantona Sarajevo za prošlu godinu.
“Najveći broj pravnih lica koja vrše eksploataciju prirodnih resursa na području Kantona nema zaključen ugovor o koncesiji. Potraživanja za naknade po ovom osnovu iskazana su u iznosu od 15.939.784 KM, ne uključujući ona koja pripadaju jedinicama lokalne samouprave s područja Kantona, i u najvećoj mjeri su predmet tužbenih zahtjeva i sudskih sporova. To ima negativne učinke kako na Budžet Kantona tako i na budžete općina na čijem području se nalaze predmeti koncesija”, naveli su revizori Ureda za reviziju FBiH u Izvještaj o finansijskoj reviziji Kantona Sarajevo za 2021. godinu.
Najveći dio neplaćenih naknada za koncesije, oko 14 miliona, jesu potraživanja od privrednih subjekata za eksploataciju voda, sa kojima nije potpisan koncesijski ugovor. Obračun ove naknade se u ranijem periodu vršio na osnovu Odluke o naknadi za eksploataciju voda na području Kantona, koja je stavljena van snage u februaru 2018. godine. Potraživanja po osnovu ove Odluke iskazana su u iznosu od 206.969 KM i odnose se na JP „Elektroprivreda“ d.d. Sarajevo, Rudnik mrkog uglja „Breza“ d.o.o. Breza, za period do decembra 2017. godine.
Prema evidenciji Ministarstva privrede, osam subjekata je tokom 2021. godine na osnovu zaključenih ugovora vršilo eksploataciju prirodnih resursa iako su Odluke koje su predstavljale osnov za eksploataciju stavljene van snage 2018. godine. Pored ovoga, po evidenciji Ministarstva privrede četiri subjekta su vršila eksploataciju bez zaključenih ugovora o koncesiji, a potraživanja po ovom osnovu iskazana su u iznosu od 662.037 KM.
Najznačajniji dužnici, od korisnika voda s kojima nisu zaključeni ugovori o koncesiji, su „Bags Energotehnika“ d.d. Vogošća– 12.329.122 KM, „Termalna rivijera“ Ilidža- 470.598 KM, KJP „Poljoprivredno dobro Butmir“- 314.029 KM, „Teleoptic“ d.o.o. Sarajevo –227.260 KM, „Coca Cola HBC B-H“ -206.947 KM i „HBRD Hotele Ilidža“ -209.546 KM.
“I pored činjenice da se najveći dio potraživanja od koncesionih naknada odnosi na „Bags Energotehniku“ d.d. Vogošća, Ministarstvo komunalne privrede, infrastrukture, prostornog uređenja, građenja i zaštite okoliša ovoj firmi je transferom dodijelilo 1.500.000 KM na ime sufinansiranja nabavke energenta za grijnu sezonu,” naveli su revizori.
Krajem septembra ove godine iz Ministarstva privrede KS “obećali” su federalnim revizorima da će za rješavanje fakturisanja koncesionih naknada koncesionarima “uspostaviti adekvatan sistem do kraja 2022. godine.”
Podsjetimo, početkom godine iz Ministarstva privrede KS u odgovor na Žurnalov upit naveli su da je Ministarstvo u kontinuitetu obavještavalo nadležne institucije o svim nepravilnostima koje su nastajale korištenjem prirodnih dobara od strane privrednih subjekata koji nisu u sistemu koncesije ali da “kooperativnost nadležnih institucija nije uvijek bila na zadovoljavajućem nivou“. Umjesto sankcija za firme koje godinama bez ugovora koriste prirodna dobra, iz Ministarstva privrede KS se nadaju „uvođenjem u zakonske okvire“ ovih firmi odnosno da potpišu ugovore o koncesiji s Ministarstvom privrede KS.