Nikola Tesla, jedan od najvećih naučnika sa naših prostora, ali i šire – čovjek koji je umnogome uticao na svijet u kome danas živimo. Međutim, dok se o njemu mnogo toga zna, sudbine članova njegove najbliže porodice mnogo su manje poznate. Ovo je priča o Teslinim rođenim sestrama…
Nikola Tesla je rođen u Smiljanu u Lici, kao četvrto dijete od ukupno petoro djece Milutina, srpskog pravoslavnog sveštenika, i Georgine koja je bila domaćica. Prije njega, Milutin i Georgina su dobili sina Daneta i ćerke Angelinu i Milku, dok je Marica bila najmlađe dijete u porodici Tesla.
Kada je Nikoli bilo pet godina, porodicu je zadesila tragedija od koje se, smatraju mnogi, nikada nije sasvim oporavila. Dane je pri padu s konja poginuo i vjeruje se da su upravo zbog ove nesreće roditelji bili tako zaštitnički nastrojeni prema Nikoli i zbog čega je njegov otac dugo odbijao da mu dozvoli da pohađa tehničku školu daleko od kuće.
I, dok je Nikola na kraju donio čast i svjetsku slavu svojoj porodici, sudbina njegovih sestara mnogo manje je poznata…
Angelina Tesla
Najstarija Teslina sestra Angelina bila je udata za protu Nikolu Trbojevića i sa njim je imala petoro djece – Uroša, Petra, Nikolu, Maricu i Milicu. Svi su završili fakultete, a četvoro su postali doktori nauka!
O njenom životu ne zna se mnogo, osim da je umrla 1931. i da je, zajedno sa suprugom, sahranjena u zaseoku Bezbradice, kod Kistanja, u sjevernoj Dalmaciji, gdje joj je živjela ćerka Marica, udata za bogatog trgovca Nika Jankovića.
Angelinin sin Petar postao je arhimandrit šišatovački, nakon monašenja poznat kao Petronije. Studirao je pravo, koje je i doktorirao, kao i teologiju. Održavajući porodičnu tradiciju, i on je vodio prepisku sa ujakom iz Amerike, ali ta pisma nisu sačuvana jer su izgorjela u manastirskoj biblioteci tokom Drugog svjetskog rata.
Angelinin drugi sin Nikola otišao je u Ameriku, gdje je bio poznat kao Nikolas Terbo. Kao i ujak po kome je dobio ime i on se pokazao kao veoma telantovan za tehniku i inovacije. Bio je matematičar i pronalazač, a iza njega je ostalo više od 120 patenata, uglavnom u automobilskoj industriji.
Bio je u kontaktu sa ujakom i često mu i pozajmljivao novac jer je stariji Tesla stalno bio na ivici bankrota.
Nikolasov sin Vilijam Terbo takođe je bio izumitelj, radio je u Los Anđelesu u području svemirske i raketne industrije. Trudio se da očuva sjećanje na svog djedu po ocu, pa je bio i izvršni direktor Teslinog društva u SAD i čest učesnik međunarodnih skupova u Teslinu čast. Umro je 14. avgusta 2018. u 89. godini kao posljednji od porodice koji je lično poznavao Nikolu Teslu (sa kojim se susreo kao dječak).
Milka Tesla
Ne zna se tačan datum rođenja Tesline sestre Milke. Poznato je da je to bilo 1852. u Senju i da je prvo bila udata za izvjesnog sveštenika Voju Glumčića i da se nakon njegove smrti 1892. preudala. Iz prvog braka, za koji kažu da je bio veoma loš, Milka je imala ćerku Ginu, koja je takođe bila udata za sveštenika.
Marica Tesla
O Marici je sačuvano mnogo više podataka. Ona se udala za protu Nikolu Kosanovića, sa kojim je rodina četiri sina. Ostala je udovica u 41. godini i sama je podizala djecu, i pokazala se kao izuzetno sposobna žena.
Kažu da je imala talenta za matematiku, da je divno recitovala stihove iz svjetske književnosti, koje je znala napamet, kao i da je govorila četiri strana jezika. Bavila se publicistikom i bila dopisnica nekoliko listova. Vodila je intenzivnu prepisku sa bratom Nikolom i upravo ona ga je zastupala na svečanoj akademiji, 28. maja 1936. godine na Kolarčevom univerzitetu u Beogradu povodom njegovog osamdesetog rođendana.
Umrla je u osamdesetoj godini 1938. godine. Sahranjena je u Zagrebu.
Marica je uspjela da svim sinovima obezbijedi visoko obrazovanje. Za Dragišu se zna samo da je bio austrougarski pukovnik, a za Ljubišu da je bio ekonomista. Milutin je bio doktor i proslavio se kao ljekar koji pomaže sirotinju, obilazi nemoćne i nesebično brine o svima. Poginuo je 1941. prilikom bombardovanja Sarajeva, gdje je bio raspoređen kao rezervni sanitetski kapetan.
Maričin najmlađi sin Sava Kosanović bio je čuveni pravnik, ali i političar, publicista i diplomata. Posle puča 27. marta 1941. bio je ministar snabdijevanja u vladi Dušana Simovića. Od 1942. do 1944. je živio u emigraciji u Americi, gdje je i upoznao svog ujaka Nikolu.
Podržavao je Narodnooslobodilački pokret, pa je od marta 1945. bio ministar informacija u vladi Josipa Broza Tita, a od 1946. ambasador u SAD, a potom i u Meksiku. Od 1953. godine do smrti bio je član Saveznog izvršnog vijeća.
Upravo je Sava bio taj koji je pronašao tijelo Nikole Tesle u hotelskoj sobi 7. januara 1943. O tome je pisao u svojim uspomenama:
“Kada sam 7. januara 1943. ujutro ušao u Teslinu sobu, s jednim bliskim prijateljem, Tesla je ležao mrtav. Još mršaviji i bleđi malo zgrčen, sa zaleđenim sažaljivim izrazom, gotovo osmijehom na licu.
Na velikom okruglom stolu stajala je jedna otvorena metalna kutija, kakvih je mnogo imao, sa pismima i izvučenom slikom, posljednjom Teslinom, u grupi posjetilaca 1942. godine.”
Zahvaljujući Savi kao jedinom nasledniku u Americi, sva lična zaostavština Nikole Tesle je donijeta u Beograd, gdje je formiran Muzej Nikole Tesle.
Nijedan od Maričinih sinova se nije ženio pa je ova grana porodice ostala bez potomaka.
Foto: Ilustracija