Foto: Centar za životnu sredinu
Zagađenje rijeke Sane koje se kontinuirano dešava već nekoliko sedmica u početku gornjeg toka na prostoru opština Mrkonjić Grad i Ribnik zabrinjava lokalno stanovništvo, a posljedice zagađenja su vidljive desetinama kilometara nizvodno, čak i u opštinama Ključ i Sanski Most, izvještava Centar za životnu sredinu.
Obilaskom terena, predstavnici Centra za životnu sredinu utvrdili su da je Sana vidljivo zamućena i da veliko zagađenje dolazi od pritoke Sane, rječice Medljanke, u koju kroz vodotok Grabovac vjerovatno stižu sve otpadne materije i teški metali koji se spiraju sa obližnjeg rudnika uglja Medna, u istoimenom selu.
„Rijeka Sana, koja je inače prema Uredbi o klasifikaciji vodotokova okarakterisana kao voda prve kategorije kvaliteta, sada trpi ogormne posljedice, jer u nju dospijevaju opadne vode i to sa obližnjeg rudnika koji se karakteriše kao relativno „mali“ rudnik. Možemo samo zamisliti kakve posljedice dolaze od velikih rudnika“ navodi Vladimir Topić ispred Centra za životnu sredinu.
Ovaj slučaj se već događao prošle godine, te je tom prilikom Centar alarmirao nadležnog vodnog inspektora ispred Republičke uprave za inspekcijske poslove, koji je tada na ovo stanje odgovorio da je vizuelnim pregledom vodotoka utvrđeno da je sa vodom sve uredu. U tom vremenskom periodu Centar za životnu sredinu je izvršio uzorkovanje vode Grabovac i utvrđene su ogromne količine teških metala, čija prekoračenja u datom vodotoku su bila preko 20 puta veća od dozvoljenih granica. Tada je taj vodotok okarakterisan kao „jako zagađena voda koja se gotovo ne može koristiti ni za kakve namjene“.
Sada se dešava ista situacija, s tim što je intenzitet zagađenja mnogo veći, jer su posljedice vidljive desetinama kilometara nizvodno od ušća Medljanke u Sanu koja nosi ove teške metale i potencijalno druge kancegorene materije sa rudnika koji po svemu sudeći ne poštuje nikakve uredbe i ekološke dozvole. Po iskazima mještana određene posljedice se osjete i cijelim tokom rijeke Sane, pa i u Novom Gradu i sve do njenog ušća u rijeku Unu.
Stanovništvo iz opština uz Sanu strahuje za svoje zdravlje, posebno oni koji žive na obalama ove rijeke ili su skoro svakodnevno vezani za nju. Navode da se ne osjećaju bezbjedno, jer nemaju odgovore na pitanje šta uzrokuje zagađenje. Ribari sa ove rijeke ističu da su im narušene aktivnosti i svi benefiti koje ova rijeka donosi, ne samo njima nego i svim drugima koji na neki način uživaju ovu rijeku i kojima ona donosi određene benefite.
„Lokalno stanovništvo je sa razlogom zabrinuto za svoje zdravlje, jer im sedmicama niko ne daje odgovor na pitanje šta se dešava sa ovom rijekom i ko je odgovoran za ovo zagađenje, a pored stanovništva su ugrožene i sve lokalne ekonomije i naravno biodiverzitet rijeke Sane“, kazao je Topić.
Podsjećamo da se prirodne ljepote rijeke Sane često ističu kao glavni atributi ne samo ove rijeke, nego i čitave regije kroz koju protiče. Njena voda je prve klase, u njoj su prisutne vrste riba kao što su mladica i pastrmka, njeni izvori krase ovu regiju kao zaštićeno područje Spomenik prirode, a njen kanjon Prizrenac je u procesu zaštite kao nova cjelina od prirodnog značaja. Upravo prije ovog kanjona se dešava ogromno zagađenje.
Iz Centara za životnu sredinu ističu da su poslali dopis nadležnoj inspekciji za izlazak na teren i zatražili hitno uzorkovanje vode kako bi se utvrdio stepen zagađenja.