Foto: Oslobođenje
Prema prvim informacijama, žila koja je pronađena u Loparama pripada istom onom “litijumskom sistemu” koji je pronađen “sa druge strane”, u Srbiji, u Jadru
Pet kompanija, iza kojih stoji slovenački biznismen Andrej Rautner, uložilo je milione maraka u osnivanje preduzeća za rudarstvo Rudnik litijuma u Laktašima koje će se baviti istraživanjem i eksploatisanjem rude litijuma na istoku Republike Srpske, tačnije u Loparama. Ono što je prije dvije godine bilo spekulacija, sada se ukazuje kao činjenica koju je nemoguće demantovati.
OSNIVAČKI ULOG
Prema prvim informacijama, žila koja je pronađena u Loparama pripada istom onom “litijumskom sistemu” koji je pronađen “sa druge strane”, u Srbiji, u Jadru. Iskopavanje litijuma u Srbiji je zaustavljeno nakon višegodišnjih napora nevladinog sektora i ekoloških udruženja i postavlja se pitanje da li će u Srpskoj biti moguće ono što nije moguće u Srbiji.
Sredinom 2020. godine ministar energetike i rudarstva u Vladi RS-a Petar Đokić najavio je kako će u Loparama početi istraživanje ležišta, te da je jedno preduzeće dobilo koncesiju na ta istraživanja. On je tada naveo da su ranija istraživanja pokazala da postoji litijum na tom području, a istraživaće se kolike su rezerve i kako bi se mogla vršiti eksploatacija.
Za potrebe rudarenja u Loparama švajcarska kompanija Ar Core osnovala je kćerku firmu pod nazivom Ar Core ulaganja u Laktašima. Prema podacima iz registra Okružnog suda u Banjoj Luci, u ovoj godini su Ar Core ulaganja imala nekoliko promjena osnivačkog uloga koji iznosi svega 10.000 KM.
Kao ulagači pominju se Nijemci i Slovaci. Većinski vlasnik je švajcarska firma Ar Core, koja je u januaru ove godine imala generalnu skupštinu na kojoj su u ime te firme Aleksandar Petrović i Matijas Šmit predstavili projekat akcionarima i to je posljednje što se zna. Malo se zna o istraživanjima koja je radila ova kompanija, otkrio je portal antikorupcija.
Načelnik Opštine Lopare Rado Savić kaže da se na području Lopara već 20 godina govori o istraživanju rude litijuma.
– Ovo je treća kompanija koja ovdje radi istraživanje. Prije toga je bio Rio Tinto početkom 2000. godine, a nakon njih jedna kanadska kompanija. Sada se pojavila ova švajcarska firma. Već par godina oni tu rade na osnovu dozvole koju su dobili od nadležnog ministarstva, istakao je Savić.
ZAGAĐENJE SEMBERIJE
Ukoliko se pristupi iskopavanju litijuma, u opasnost će, smatraju ekolozi, doći prostor Semberije jer nema čistih tehnologija kada je u pitanju vađenje ove rude.
– Prilikom obrade te rude koriste se sumporna i borna kiselina. Oni nama ne mogu da garantuju da neće doći do izlivanja zagađenja u prirodu i da neće zagaditi podzemne vode. Apsolutno nemaju nijedan mehanizam kojim bi mogli da garantuju građanima da neće doći do toga, istakla je Snježana Jagodić Vujić iz Udruženja Eko put.