Češka će tokom samita evropskih lidera početkom oktobra u okviru svog predsjedavanja EU pozvati i zemlje koje je Emanuel Makron, predsjednik Francuske, prije nekoliko mjeseci pozvao da budu dio evropske političke zajednice.
Ovo će biti prvi put da će lideri zemalja članica EU i lideri ostalih evropskih zemalja održati zajednički samit, što znači da je Makronova ideja dobila širu podršku u okviru EU.
Makron je predložio da EU i zemlje Evrope koje nisu članice bloka, a žele da postanu dio EU, formiraju evropsku političku zajednicu kao format koji bi doveo do zbližavanja ovih zemalja prije formalnog članstva.
Kada je Makron predložio ovu ideju, činilo se da bi ovaj novi format mogao biti zamjena za punopravno članstvo ovih zemalja, što je izazvalo određenu skepsu u Njemačkoj, koja se u posljednje vrijeme zalaže za punopravno članstvo u EU svih zemalja, uključujući i zapadni Balkan.
Makron već duže vrijeme predlaže da se prvo izvrši reforma unutar EU, kako bi se olakšalo njeno funkcionisanje, a da se tek onda pokrene razgovor o proširenju EU.
Međutim i Olaf Šolc, njemački kancelar, prije nekoliko dana je pozitivno govorio o evropskoj političkoj zajednici, što može da znači da su Francuska i Njemačka, dvije najuticajnije zemlje EU, iza kulisa postigle dogovor.
Da je do dogovora došlo, može da sugeriše i Šolcova izjava od prije nekoliko dana u Pragu, da bi proširenje EU na zemlje zapadnog Balkana moglo da sačeka reformu unutar EU.
Šolc se u tom govoru ponovo založio za proširenje EU na zemlje zapadnog Balkana, ali i zemlje istočnog susjedstva, međutim jasno je to doveo u vezu s potrebom reforme EU. Kako smo već pisali, Šolc je u Pragu rekao da su zemlje kandidatkinje obavezne da ispune kriterijume za pristupanje EU, da će ih EU podržati, ali da EU prvo mora biti osposobljena da primi nove članice.
“Tamo gdje nam danas treba jednoglasna odluka, sa svakim novim proširenjem raste rizik da jedna zemlja spriječi sve ostale da ostvare napredak. Svako ko to ne vidi, negira evropsku realnost. Zato sam predložio da u zajedničkoj spoljnoj politici, ali i u drugim oblastima kao što je poreska politika, postepeno idemo ka principu odlučivanja većine”, rekao je Šolc. Važno je takođe napomenuti da je Šolcov prijedlog o poreskoj politici ustupak Češkoj i Poljskoj, koje se opiru reformi EU, ali se zalažu za poresku reformu, jer smatraju da će to ići njima u korist. Ovaj važan ustupak je poziv ovim zemljama da prihvate potrebu da EU treba da se reformiše.
Šolc ističe da nereformisana EU ne može funkcionisati ako dođe do proširenja, što je takođe upozorenje zemljama centralne Evrope, koje su veliki pobornici primanja novih članica u EU.
“Komisija sa 30 ili 36 komesara došla bi do krajnjih granica mogućnosti da normalno funkcioniše. Ako ostanemo pri tome da svaki komesar bude zadužen za jednu oblast, onda se ozbiljno približavamo kafkijanskim apsurdima”, rekao je Šolc.
Ukoliko je ova analiza tačna, to znači da je proširenje uslovljeno reformom unutar EU, a to onda otvara prostor da sve zemlje, i one koje su za hitno proširenje i one koje su prema tome skeptične, prihvate uspostavljanje evropske političke zajednice kao međukorak do punopravnog članstva, koje bi nastupilo nakon reforme EU.
Kako je saopšteno od strane češkog predsjedavanja EU, Češka planira da pozove predstavnike Izraela, Ujedinjenog Kraljevstva i država zapadnog Balkana.
Naglašeno je da Vlada Češke i Šarl Mišel, predsjednik Evropskog savjeta, upravo finaliziraju spisak svih učesnica.
Očekuje se da će se članovi šire evropske političke zajednice sastati u Praškom zamku dan ranije, a očekuje se da će se ova platforma redovno sastajati u budućnosti.