Foto: Pexels
Ostaci Angkora, srednjovekovnog grada u današnjoj Kambodži, svedoče o jednom od najvećih svetilišta u istoriji
Piše: Isidora Micić
Na balkonu najvećeg hrama na svetu, kroz zavesu koja otvara pogled na narod Kmerskog kraljevstva, sunčeva svetlost obasjava kralja Džajavarmana čija pojava baca na kolena sve prisutne. On pozdravlja svoje sugrađane koji će kao i svakog jutra započeti svoj radni dan. Rad na izgradnji grada.
Tornjevi velelepne svete građevine oblika su lotusovog cveta i sam su centar ruralne metropole čija površina za oko 300 kvadratnih kilometara nadmašuje današnje prostranstvo Rima. Iako se po uređenju može lako uporediti sa bilo kojom današnjiom razvijenom gradskom strukturom, u pitanju je glavni grad Kmerskog kraljevstva sa prostora jugoistične Azije, iz perioda između devetog i petnaestog veka, pod nazivom Angkor, što u prevodu znači „grad hramova“. Balkon vladara pripada Angkor Vatu, hramu znatno većem od kompleksa Vatikana. Hram je u svojim putopisima 1858. godine opisao francuski prirodnjak Anri Muo, nakon što je slučajno naišao na njegove ostatke izučavajući okolnu floru.
Danas je misteriozni srednjovekovni grad jedan od najvećih arheoloških lokaliteta na planeti. Smešten je u sred prašume, u Kambodži, a samo u 2018. godini posetilo ga je oko dva i po miliona turista. Pomoću laserske tehnologije zvane Lidar (Light Imaging Detection and Ranging) 2007. godine je procenjeno da on zauzima površinu od oko hiljajdu kvadratnih kilometara.
Lidar nije samo služio proceni površine metropole, već je i pružio uvid u svakodnevni život stanovnika područja Angkora – populacije od oko milion ljudi. Za potrebe istraživanja iz helikoptera je detaljno skenirana površina koju ljudsko oko vidi kao polja i šume, a Lidar kao mrežu nekadašnjih ulica i bulevara. Zahvaljujući arheološkim istraživanjima ustanovljeno je da je ovaj monumentalni grad predstavljao jedno od najvećnih duhovnih mesta na planeti, sa više od hiljadu hramova koje su podizali vladari Kmera.
U vreme kada Angkor postaje budističko središte, vladari-ktitori verovali su da će se nakon smrti na zemlji sjediniti sa božanstvima kojima su posvetili hramove, te je i narod kojim su vladali najveći deo svog vremena provodio u konstrukciji ovih svetih građevina. Veruje se da je status jednog od najvećih gradova sveta Angkor dobio zahvaljujući čudesnom sistemu za navodnjavanje, konstruisanom u sred prašume, počevši od doba kralja Džajavarmana, u devetom veku, koji se smatra jednim od najvećih graditelja u istoriji. Sistemom za navodnjavanje omogućene su do tri žetve pirinča godišnje, što je bio glavni doprinos budžetu kraljevstva Kmera. Međutim, nakon trideset i osam vladara, Angkoru se u 15. veku gubi svaki trag.
Kada je francuski istraživač u devetnaestom veku naišao na ostatke metropole kralja Džajavarmana, nije mogao da pretpostavi da će dva i po veka kasnije pomoću laserske tehnologije biti skenirano prostranstvo veće od mnogih današnjih metropola.