BANJALUKA – Pandemija virusa korona značajno je smanjila prihode Grada Banjaluka, povećala rashode te natjerala rukovodstvo najvećeg grada Srpske na zaduživanje emisijom obveznica. Pomognuta je privreda, zadržane kapitalne investicije, ali i troškovi za promociju i saradnju s „Prointerom“.
U Gradskoj upravi Banjaluka rekli su za portal CAPITAL da su u ovoj godini, do kraja avgusta, ukupni prihodi ostvareni u iznosu od 66,6 miliona KM što je za 14,6 miliona ili 18 odsto manje u odnosu na plan za period prvih osam mjeseci.
Poreski prihodi su ostvareni u iznosu od 42,5 miliona KM što je za 9,7 miliona (19%) manje u odnosu na plan, dok su neporeski prihodi bili 24 miliona KM ili 6,6 miliona (20%) manje u odnosu na plan.
Značajan pad prihoda od indirektnih poreza
Najznačajni pad u vrijeme pandemije virusa korona u Gradu Banjaluka zabilježen je kod indirektnih poreza doznačenih od UIO koji su bili 30 miliona KM ili 5,2 miliona KM (15%) manje od planiranih.
Prihod od poreza na nepokretnosti pao je na 3,5 miliona KM što je za 3,4 miliona, odnosno čak 51 odsto manje od plana.
Manji pad je bio kod prihoda od poreza na lična primanja. Po ovom osnovu prikupljeno je 8,5 miliona KM što je za 0,9 miliona KM (10%) manje od plana.
Naknada za uređenje gradskog građevinskog zemljišta prepolovljena je i gradski budžet se po ovom osnovu slilo 2,2 miliona KM ili 2,4 miliona (52%) manje, dok su vlastiti prihodi budžetskih korisnika bili 1,3 miliona KM što je manje za 1,4 miliona (52%).
„Zbog opšte situacije nastale djelovanjem virusa korona, došlo je do značajnog pada prihoda budžeta Grada, te je bilo neophodno pristupiti izradi rebalansa budžeta. Projekcije su da će realizacija poreskih i neporeskih prihoda do kraja 2020. godine biti manja za oko 16% ili za 20 miliona KM u odnosu na početni plan“, istakli su u Gradu Banjaluka.
Rashodi rasli zbog suzbijanje širenja korona virusa
Rashodi iz budžeta koji su rasli kao posljedica djelovanja pandemije COVID-19, bili su rashodi koji su se odnosili na suzbijanje širenja korona virusa.
„To su dezinfekcija otvorenih javnih površina, gradskih javnih ustanova i nabavke dezinfekcionih sredstava, grant Domu zdravlja, troškovi gradskih karantina, prevoz zdravstvenih radnika i radnika MUP-a tokom vanredne situacije… Za sve navedeno izdvojeno je oko 0,4 miliona KM“, rekli su nam u Gradskoj upravi.
Pored toga, bilo je izdataka za opremanje COVID ambulante u naselju Dolac, za šta je bilo predviđeno 150 hiljada KM.
Pomoć privredi
U proteklom periodu 2020. godine, u Banjaluci je ostvaren i rast rashoda po osnovu subvencija namijenjenih poslovnim subjektima i preduzetnicima na teritoriji Grada.
„Prvobitno planirana sredstva povećana su za 52 odsto, kroz rebalans budžeta, tako da je za te namjene planirano oko 1,5 miliona KM. Subvencije dio su paketa mjera koji je usvojila Skupština grada, a kojima se pomaže privrednim subjektima i preduzetnicima u prevazilaženju negativnih ekonomskih posljedica pandemije COVID-19. Pored dodjele subvencije za komunalne takse, paket mjera obuhvatao je i subvencije redovne kamate na kredite poslovnim subjektima, kao i oslobađanje plaćanja zakupnine za poslovne prostore u vlasništvu Grada”, pojasnili su u Gradskoj upravi.
Pred Skupštinom grada je bila i odluka o dodjeli subvencije privrednim subjektima koji obavljaju javni prevoz putnika, a koji su pogođeni negativnim posljedicama pandemije COVID-19, u iznosu od 0,45 miliona KM.
„Pored pomoći privredi, do kraja 2020. godine planirana su i sredstva od 0,45 miliona KM kao pomoć stanovništvu sa različitim namjenama (subvencije u javnom prevozu za učenike srednjih škola, subvencije za vodu za korisnike stalne novčane pomoći kod „Centra za socijalni rad“ i doznake pojedincima za troškove legalizacije izgrađenih objekata. Realizacija ovih rashoda očekuje se do kraja godine“, istakli su.
Takođe, u vanrednoj situaciji, doznačavani su i paketi hrane i drugih potrebnih sredstava socijalno ugroženom stanovništvu, za šta je do kraja septembra izdvojeno oko 0,35 miliona KM.
„Sve pobrojano predstavljalo je povećanje rashoda u toku 2020. godine, u odnosu na početni budžet“, naglasili su u Gradskoj upravi.
Uštede na otplati kredita
Što se tiče smanjenja pojedinih stavki rashoda, planirana je redukcija dijela tekućih rashoda i pojedinih vrsta izdataka prema utvrđenim prioritetima.
„Naime, treba imati u vidu, da je zbog mjera prevencije širenja virusa, došlo do otkazivanja značajnog broja planiranih manifestacija, u okviru „Proljeća u Banjaluci“, djelimično „Kočićevog zbora“ i drugih manifestacija. U tom smislu, sredstva planirana za ove i druge manifestacije, usmjerena su u druge namjene, prema usvojenim prioritetima, uključujući i finansiranje svih potrebnih aktivnosti i mjera za suzbijanje širenja virusa“, navode u Gradskoj upravi.
Takođe, izvršeno je prolongiranje otplate jednog dijela dugoročnih kredita i obaveza po osnovu datih garancija do kraja 2020. godine, što je oslobodilo sredstva u iznosu od tri miliona KM, za finansiranje drugih potreba.
Zaduženje obveznicama u iznosu od 12 miliona KM
Grad je uspješno emitovao obveznice nominalne vrijednosti 12 miliona KM kako bi realizovao više kapitalnih projekata, u oblasti sporta, komunalne potrošnje…
„Ukupni nivo planiranih kapitalnih ulaganja dostiže, u 2020. godini, rekordan nivo od oko 37 miliona, uprkos padu prihoda i drugim negativnim ekonomskim efektima pandemije COVID-19“, naglasili su u Gradskoj upravi.
Rebalansom budžeta, koji je usvojen u septembru, okvir budžeta Grada za 2020. godinu nije smanjen.
Ukupno planirana budžetska sredstva su u iznosu od 155,9 miliona KM, što predstavlja povećanje od 5,2 miliona KM ili 3,4 odsto u odnosu na početni budžet za 2020.
„Usvojeni rebalans budžeta zasnivao se na ciljevima: realizacija svih planiranih investicija-kapitalnih izdataka, kao bitan faktor održavanja privrednih aktivnosti na teritoriji grada, redukovanje pojedinih kategorija tekućih rashoda, te planiranje onih rashoda koji su prioritetni i ne mogu se prolongirati. Cilj je i zadržavanje nivoa planiranih izdvajanja za socijalnu zaštitu i djelimično za kulturu i sport, zadržavanje planiranog nivoa rashoda za lična primanja i obezbjeđenje sredstava za realizaciju mjera podrške privredi za sanaciju šteta nastalih zbog pandemije COVID-19“, naveli su u Gradskoj upravi.
Pad prihoda supstituisan je drugim izvorima finansiranja, kao što su: transfer Vlade RS iz Fonda solidarnosti za obnovu RS, sredstva suficita iz 2019. godine, dodatnim zaduživanjem putem emisije obveznica i isplata dobiti Eko Toplane, što je prvi put da je neko preduzeće u vlasništvu Grada isplatilo osnivaču dio dobiti.
„Na kraju, treba istaći da je budžet, uprkos negativnim tendencijama, likvidan, odnosno uredno su servisirane sve kreditne i druge finansijske obaveze, dok su stipendije i doznake udruženjima odnosno pojedincima iz oblasti obrazovanja, kulture i socijalne zaštite, isplaćivane planiranom dinamikom“, zaključili su u Gradskoj upravi Banjaluka.
Troškovi bez objašnjenja
Neki od troškova za koje smo pitali Gradsku upravu ostali su neobjašnjeni. U jeku pandemije, 8. aprila, Gradska uprava je dodjelila ugovor od 20.475 KM za “promociju kroz programe televizijskih stanica” Alternativnoj televiziji. Promotivni spotovi o urađenim infrastrukturnim projektima emitovali su se i tokom predizborne kampanje.
Ovo nije jedini izdatak u cilju promocije projekata u gradu, odlukom od 9. oktobra Gradska uprava je iz kase izdvojila 6.669 KM za “izradu i emitovanje filma o projektu Voda 1, Voda 2 i Voda 3 u elektronskim medijima – televizija”, a ovaj posao dobila je „Elta media group“.
U septembru je za objavu saopštenja i tekstova na elektronskim portalima raspisan tender od 10.000 KM bez PDV-a.
Kompaniji „Prointer“ u aprilu je dodijeljen ugovor od 200.650 KM bez PDV-a za informatičku modernizaciju saobraćaja.
Nije objašnjeno ni kako održavanje jednog javnog sata košta 1.000 KM godišnje. Naime, Gradska uprava je za podešavanje, redovan pregled i popravku kvarova na javnim satovima u naredne tri godine iz budžeta namijenila 30.000 KM, a posao je dodijeljen samostalnom preduzetniku “VIP elektro Igor Vučković”. Na području grada postoji deset javnih satova.
CAPITAL: Svjetlana Šurlan