Wednesday, November 20, 2024

Burne dvadesete – džez, flaperke i strast

Ko je mogao i da pretpostavi da će muzički žanr kao što je džez biti toliko dominanatan, kako u periodu njegovog nastanka tako i u godinama koje su usledile. Posleratne dvadesete pune bluda, nemorala, jeftinog pića i lakih žena, bile su oporavak od prethodno mračnog perioda u svetu.

Ljudima je ukazana sloboda, ili je to bar tako tada izgledalo, te su je oni koristili što je više moguće. Mada, kada se već priča o krivcima tadašnjih dešavavanja glavno je pitanje da li se samo džez može smatrati optuženim.

Doba džeza, nastanak i uticaj

Prvi džez je na scenu velikih američkih gradova kao što su Nju Orleans, Čikago, Los Anđeles, nastupio još oko 1910. godine, ali se za dvadesete može reći da su bile era njegovog napretka i uticaja.

Improvizacija je neizostavni deo ovog žanra i njegov jako važan element i upravo ta neizvesnost koju je ona pružala udahnula je u ljude novu ljubav prema muzici. Džez muzičari kao vešti majstori nisu ni morali da znaju note uvek nego su se oslanjali na ritmiku, istančani sluh i, naravno, lične emocije koje su stvarale tonove u trenutku.

Bluz, kao izvor snage džeza i još jedan njegov obavezni element, slušao se danima i noćima po poznatim klubovima Amerike, takođe više improvizovan nego komponovan.

https://www.youtube.com/watch?v=1kjqZwAAUDk

Truba, saksofon, trombon, klavir kao i ostali prepoznatljivi instrumenti stvarali su muziku strasti koja se u tom trenutku spremala da preovlada muzičkom scenom i čvrsto zauzme svoje mesto na njoj.

Džez je slušao niži i srednji stalež, a poruke koje je on slao su u početku proglašavane za nemoralne.

Međutim, kako su godine odmicale a ovaj žanr proizveo jedne od najboljih muzičara ikada, džez se popeo visko na lestvicama poštovane muzike gde je ostao i do današnjih dana. Velika imena koja krase ovu vrstu muzike kao što su Luis Armstrong, Djuk Elington, Čarli Parker postaju jedni od najpoštovanijih ljudi čime se prelaze i rasne barijere pretežno zbog toga što je džez uglavnom izvodilo crnačko stanovnišvo.

Mladost i provod u džez klubovima

Džez je po sebi bio slobodnog karaktera te je i samim tim asocirao mlade na slobodu koja je njima bila preko potrebna u posleratnom periodu koji je nastupio tih dvadesetih.

Dok su po pričama moralnog američkog društva sibirski seljaci koristili džez da plaše medvede a drugi dobijali infarkt slušajući ga, džez je svojim ritmom i skoro uvek drugačijom interpretacijom od prethodne, plavio muzičku scenu i postao omiljen među mladim pripadnicima tadašnje populacije.

Dvadesete su trpele posledice tek nastalog mira u svetu, te su mladi čeznuli za novinama zahvaljujući kojima bi izašli iz dotadašnjeg crnila. Oni su svesni da je život kratak i da se može ugasiti svakog trenutka te tragaju za zadvoljstvom koje je on, kao takav, prolazan, mogao da pruži.

Klubovi postaju popularni širom zemlje. U njima se pije, flertuje sa damama, pleše. Prisustvom nove muzike javlja se i potreba za novim plesnim koracima među kojima su najvažniji charleston i breakaway posebno popularani među pripadnicama lepšeg pola. Dame su slodobne i pristupačne, odevene u kratke haljine sa otvorenim ramenima.

Scena je prepuna izvođača koja zajedno sa publikom priželjkuje samo jedno: malo dobrog provoda.

Flaperka je drugačija i slobodna

Kroz ista vrata na koja je zakucao džez kao velika muzička atrakcija ušla je i ona: žena dvadesetih. Njena kosa je sada kratko ošišana, njeno telo ne skriva garderoba kao što je to činila do sad nego tu ulogu preuzima nakit koji prati liniju njene figure. Ona puši cigaretu, i naručuje piće. Ona glasa ravnopravno kao muškarac, dominira, vozi automobil, i postaje glavna tema tadašnjeg društva.

Flaperke (flappers), kako su nazivane ove moderne žene, izazivaju pažnju svakim danom tokom ovog burnog perida svojim izgledom, ponašanjem, kao i izrazima koje koriste, svojstvenim samo njima i mnogo drugačijim od onih koji su bili prikladni generacijama žena pre njih.

Za neke ljude, pretežno za žensku populaciju, flaperke su smatrane heroinama dvadesetog veka, dok su drugi na njih gledali kao na sramotu i skrnavljenje svega onoga što je kult žene predstavljao. Bile su opasnost po društvene norme koje su se vekovima gradile kao ispravne i nepokolebljive. Virus nemorala se širi Amerikom, a obolelih je sve više, i dok su učeni ljudi tražili lek ovoj zarazi, mlade dame su posećivale džez klubove i otvoreno flertovale sa gospodom koja bi se tu našla.

Žena, slobodna, sklona uživanju i zadovoljstvima, bežala je od svih dotadašnjih ustaljenih normi.

Već krajem dvadesetih, priča o slobodnim i glamuroznim ženama počinje da bledi i nestaje sa naslovnih strana američkih novina. Pad berze i početak poznate Velike depresije su učinile svoje. U periodu nezaposlenosti i gladi niko nije ni mislio o provodu i zabavi koja je kitila dvadesete kao njen glavni pečat.

Žene su se ponovo povukle u mirniji život, ali nikada isti kao ranije. Izašle su iz svojih domova i gradile karijere, pravile prostor u kome su generacije žena nakon njih mogle da uživaju.

kultivisise.rs

Povezane vijesti

Prije trideset godina objavljen je Nirvanin “MTV Unplugged in New York”, jedan od najboljih živih albuma ikad

Nirvana “MTV Unplugged in New York”

Za razliku od mnogih izvođača koji su se pojavili u emisiji, Nirvana je snimila cijelu izvedbu od 14 pjesama u jednom kadru.

Niš(vil)-dragulj juga

Foto: Jelena Blesić

Dosta toga je već rečeno o bogatoj istoriji Niša, okolnim prirodnim ljepotama, srdačnim ljudima (karakteristični južnjački temperament), fantastičnoj turističkoj i gastonomskoj ponudi stoga je teško odrediti odakle početi priču.

Popular Articles