U Republici Srpskoj djeluje 10 privatnih koledža i 7 univerziteta sa ukupno 45 fakulteta, a mnogi od njih se za studente bore popustima, koji podsjećaju na sezonske rasprodaje.
„Budi ono što želiš, za samo 150 KM mjesečno!“ Tako glasi reklamni slogan jedne privatne visoke škole u Banjaluci. U skromnoj zgradi od dva sprata možete postati diplomirani inženjer saobraćaja ili IT tehnologija, i to uz popust od 20 odsto, na 12 rata. A blizu je i autobuska stanica, ako žurite kući, ili kafić, ukoliko vam dosadi školovanje.
Ono što bi ozbiljnom studentu trebalo da bude presudno u izboru fakulteta, kao naprimjer spisak i kompetencije nastavnika i dostignuća ustanove i njenih diplomaca u struci i nauci, na sajtu ove, a ni većine drugih privatnih visokoškolskih ustanova, nećete naći. Ali zato svi ističu „pogodnosti“.
Na Koledžu kozmetologije i estetike u Banjaluci budućim akademcima nude čak i stan i hranu, skoro besplatno.
– Za smještaj u elitnim stanovima i jedan obrok dnevno studenti plaćaju participaciju od 100 KM mjesečno – kaže Jana Marinković Nikoletić, direktorka ove visoke škole, dodajući da tu pogodnost koristi svaki treći student.
Školarina
Mada tvrdi da je svakom kozmetologu posao zagarantovan, i to ne samo u BiH nego „u svim zemljama od Rusije do SAD“, priznaje da je studenata ove godine „znatno manje nego ranije“, kada je upisivano 30-ak brucoša. U ovom koledžu školarina je do tri puta veća nego u nekim drugim privatnim visokim školama i iznosi, za naše prilike pozamašnih, 4.500 KM godišnje, ali i za to ima rješenje. Prva dva studenta koja se upišu u avgustu dobiće školovanje gratis, a sljedeća dva u pola cijene.
Brojne popuste i pogodnosti nude i druge visokoškolske ustanove u RS, koje imaju koledže, fakutete ili isturena i odjeljenja u 10 gradova širom Srpske, od Novog Grada do Sokoca. Među studijskim programima najbrojnije su različite varijacije menadžmenta, IT vještina i zanimanja iz oblasti zdravstvene njege, ali privatno se može studirati čak i farmacija, agronomija ili poreski menadžment.
Mladen Mirosavljević, dugogodišnji direktor Banjaluka koledža, tvrdi da ova visokoškolska ustanova ne daje popuste, iako i oni imaju sve manje studenata.
– Ne možete se u ovoj oblasti za posao boriti jeftinim proizvodom, jer kvalitetno obrazovanje, koje ispunjava propisane standarde, mora da košta – kaže Mirosavljević.
U istom košu
Priznaje da je obrazovanje uopšte, pa i privatno školstvo u RS u krizi i da Srpska ima previše fakulteta, i javnih i privatnih, čiji je kvalitet, pa čak i smisao postojanja, upitan.
– Obrazovanje je jedan od glavnih temelja društva; to je oblast koju ne možete prepustiti samo tržištu i samoregulaciji. Mora postojati jasan i efikasan sistem i kontrole. Nije teško utvrditi ko ima kakve nastavnike, da li je fizički moguće da jedan nastavnik u isto vrijeme drži vježbe, predavanja i ispite u tri grada, koji je fakultet zaista obrazovna ustanova, a koji akšamšule za sticanje instant diploma. Naprosto ne možete sve strpati u isti koš i sve svesti na priču o javnim fakultetima koji su, kao, dobri i privatne koji su, navodno, loši – zaključuje Mirosavljević.
Travnik – univerzitetski grad
U Federaciji BiH, gdje je obrazovanje u nadležnosti kantona, situacija je još haotičnija nego u Srpskoj, pa je postalo opšte mjesto da mladi koji u Banjaluci ne uspijevaju da se domognu diplome, treba samo da „pređu Vlašić i srede stvar“.
Travnik je postao prepoznatljiv univerzitetski centar sa čak dva privatna univerziteta i ukupno 11 fakulteta, dok u susjednom Vitezu na privatnom univerzitetu djeluju četiri fakulteta: pravni, zdravstveni, IT i ekonomski.
Fakultet ili prodavnica diploma
Profesor Mladen Mirosavljević tvrdi da je kvalitet jedini izlaz za školstvo uopšte, pa i za privatno visoko školstvo u RS.
– Pitanje je, međutim, da li se u zemlji gdje niko ne kotroliše provođenje propisa i standarda kvalitet može izboriti sa nelojalnom konkurencijom. S jedne strane imate visokoškolske institucije koje su ustvari trgovačke kuće za promet diplomama, a s druge strane one koji se bore za kvalitetno obrazovanje, ali su oni pred zakonom u istom položaju kao i oni prvi – kaže Mirosavljević.
(srpskainfo)