Radnik u Republici Srpskoj koji 40 godina radi sa prosječnom republičkom platom imaće gotovo duplo manju penziju, koja bi iznosila 433 marke, pokazala je računica „EuroBlica“.
Kada bi poslednju godinu staža plata bila povećana za, recimo 100 konvertibilnih maraka, penzija bi bila veća za svega dvije marke – 435 KM. Istovremeno, poslodavac, osim što bi povećao platu radniku za 100 KM, morao bi da plaća doprinos za PIO veći za oko 31 marku mjesečno; plaćao bi samo za PIO doprinos nešto više od oko 279 maraka.
Ove kalkulacije važe pod uslovom da radnik prima trenutnu prosječnu platu oko 830 KM cijeli radni vijek, te da mu poslodavac uplaćuje doprinose za penzijsko i invalidsko osiguranje na isplaćenu cijelu neto platu.
Nema razloga za radovanje
Naša računica pokazala je i da radnici u privredi, čije plate su u prosjeku 500 maraka, ne mogu da se raduju odlasku u penziju. Kada bi radili cijeli radni vijek za tu platu, penzija bi im iznosila svega 261 konvertibilnu marku.
– Međutim, ako je sav staž ostvaren na području Republike Srpske odnosno Bosne i Hercegovine i ako je penzija samostalna, onda se u ovom i svim takvim slučajevima na teret Republike vrši namirenje do 359,37 KM, koliko iznosi nakon poslednjeg usklađivanja i povećanja penzije za tri odsto, počev od 1. oktobra ove godine – objašnjava portaparol Fonda PIO Tihomir Joksimović.
Najviša penzija 1.848 KM
Oni sa najvećim ličnima primanjima u Republici Srpskoj, javnoj upravi, finansijama, informacionim tehnologijama i energetici, gdje su neto plate u prosjeku 1.200 KM, takođe mogu da očekuju duplo manju penziju od plate. Ako bi cijeli radni vijek, odnosno puni radni staž od 40 godina primali toliku platu, onda bi imali penziju od 626 maraka.
Najviša penzija u Republici Srpskoj sada iznosi 1.848 konvertibilnih maraka i, shodno Zakonu o penzijskom i invalidskom osiguranju, limitirana je koeficijentom četiri. Najniža samostalna penzija u Republici Srpskoj za penzijski staž od 15 godina iznosi 179,67 KM (50 odsto prosječne penzije u decembru prethodne godine).
Obim prava u RS je, kako kažu u Fondu PIO, u direktnoj zavisnosti od dužine penzijskog staža osiguranika, visine plate i osnovice osiguranja na koje je plaćen doprinos za PIO.
Manja opterećenja na rad
Računica o penzijama samo potvrđuje naše stvarno ekonomsko stanje – siromašno društvo. Pesimisti misle da za 20-ak godina neće postojati sadašnji sistem Fonda PIO i da su penzije trenutno radno aktivnih ljudi upitne. Zato, oni koji mogu – štede, bilo u bankama ili osiguravajućim društvima.
Iz Privredne komore RS saopšteno je da od Vlade RS traže da od naredne godine smanje opterećenje na rad. Poslodavci zahtjevaju da zbirna stopa doprinosa na bruto platu bude smanjena sa 33 odsto na 28 odsto, koliko je i bila prije nekoliko godina. Najveća stopa doprinosa je na PIO – 18,5 odsto.
Dug poslodavaca
Ukupan dug poslodavaca u Republici Srpskoj za poreze i doprinose trenutno iznosi 280 miliona KM, a za oko 40.000 radnika doprinosi se neredovno uplaćuju.
U septembru su isplaćene penzije za 258.777 penzionera, za šta je bilo potrebno 82,6 miliona KM. Najveći dio novca za penzije obezbjede radnici od PIO doprinosa, a po poslednjim podacima, ukupno je zaposleno 257.740 radnika.
Visine penzija
Najniža samostalna penzija u Republici Srpskoj, kao zakonska kategorija, u zavisnosti od dužine penzijskog staža, sa usklađivanjem i povećanjem penzija za tri odsto od 1. oktobra, u pet nivoa, iznosi:
za penzijski staž do 15 godina iznosi 179,67 KM
za penzijski staž 15-20 godina iznosi 215,61 KM
za penzijski staž 20-30 godina iznosi 251,54 KM
za penzijski staž 30-40 godina iznosi 287,49 KM
za penzijski staž 40 godina i više iznosi 359,37 KM
(EuroBlic)