Foto: Jelena Jevđenić/Impuls
Nekada davno, u vrijeme kada su Zemljom hodali dinosaurusi, na planeti nije bilo cvijeća.
Klimatski uslovi bilo su značajno drugačiji, a priroda sasvim sigurno manje zavodljiva i mirisna. Cvjetnice su se pojavile prije 150 miliona godina i vrlo brzo raširile planetom, tako da danas čine oko 90 odsto biljnog svijeta.
Šta je tajna uspeha cvjetnica? Šta im je omogućilo da se tako dobro prilagode životu na Zemlji? Čarls Darvin je, u strahu da mu „slučaj cvijeće“ ne obori čitavu teoriju evolucije, govorio da je to „gnusna misterija“. I drugi naučnici su se još u njegovo vrijeme bavili ovim pitanjem. Danas imamo neke odgovore.
Kevin Simonin sa Državnog univerziteta San Francisko i Adam Rodi sa Jejl univerziteta istraživali su da li veličina genoma, genetskog materijala biljke, možda igra ulogu u nagloj ekspanziji. Oni su iskoristili podatke Kraljevske botaničke bašte koja se nalazi u Londonu – uporedili su veličinu genoma cvjetnica, golosjemenjača i paprati, koje su značajno starije, a uporedili su i njihove anatomske karakteristike.
Naišli su na „čvrste dokaze“ koji pokazuju da je za tako brzo širenje cvjetnica zaslužno „smanjivanje“ genoma. Naime, genom se nalazi u jezgru ćelije, pa biljke sa manjim genomom grade manje ćelije. A manja ćelija efikasnije vrši fotosintezu i lakše obezbjeđuje uslove za život – glukozu i kiseonik. To je stvorilo uslove da se cvjetnice brzo adaptiraju i šire po planeti.
(M.Đ.)
